Łazienka to miejsce szczególne – żadne inne wnętrze nie kumuluje tylu funkcji na tak niewielkiej powierzchni: pokój kąpielowy, toaleta, pralnia, suszarnia, pomieszczenie gospodarcze. Nic dziwnego, że jej aranżacja nastręcza zwykle najwięcej kłopotów. A żeby było jeszcze trudniej – wybór materiału wykończeniowego ścian i podłóg jest w brzemienny w skutkach – może zachwycać, ułatwiać użytkowania i cieszyć przez długie lata. Ale może też być kosztowną pomyłką.
Rodzaje płytek łazienkowych
W pierwszej kolejności należy rozpoznać oczekiwania wobec łazienki. Będzie używana okazjonalnie przez gości, czy intensywnie przez całą rodzinę? Będzie dostępna z parteru, gdzie zdarza się chodzić w butach, czy też sąsiaduje z sypialnią, gdzie obowiązują miękkie kapcie? Ma być pokojem kąpielowym czy służyć również jako pralnia i suszarnia? Znając odpowiedzi, trzeba poznać podstawowe informacje o rodzajach i właściwościach materiałów używanych do łazienki, pamiętając o tym, że płytki podłogowe muszą mieć wyższe parametry niż na ścianę.
Gres to mieszanka kaolinu, gliny, piasku kwarcowego, szamotu i skalenia. Jest prasowany na sucho pod wysokim ciśnieniem, a następnie wypalany w wysokiej temperaturze (ok. 1100–1200°C) dzięki czemu jest bardzo twardy. Może być szkliwiony lub polerowany (bardziej chłonny, wymaga zabezpieczenia). Gres zwykle barwi się w masie, więc nawet jeśli zostanie uszkodzony nie będzie widać różnicy kolorów.
Glazura, czasem nazywana płytkami fajansowymi. Wykonywana jest z zanieczyszczonego kaolinu. Materiał po wypaleniu jest kruchy i chłonny, więc nadaje się wyłącznie na ściany. Glazurę powleka się szkliwem.
Terakotę produkuje się ją z kamionki – drobnoziarnistej, oczyszczonej gliny. Jest trwalsza od glazury, może być kładziona zarówno na podłodze jak i na ścianach. Materiał formuje się w płytki, suszy, a potem wypala w temperaturze 1000–1300°C. Przy drugim wypale terakotę pokrywa się szkliwem. Terakotę można stosować z ogrzewaniem podłogowym, łatwiej niż gres poddaje się obróbce (cięcie, wiercenie).
Klinkier to bardzo odporny materiał. Są dwa sposoby produkcji klinkieru. Technologia ciągniona to tradycyjna metoda stosowana od stuleci – płytki łazienkowe wykonuje się z masy plastycznej, której wilgotność wynosi ok. 15 proc. Pasmo gliny wyciska się z prasy pod ciśnieniem, a potem tnie na pojedyncze płytki. Takie kafelki mogą mieć jednak nieregularne krawędzie, co oznacza, że trzeba będzie zastosować szerszą fugę. Pięknie wyglądają w stylowych wnętrzach. Klinkier powstający w technologii prasowania na sucho wytwarza się ze sproszkowanego materiału o wilgotności ok. 5 proc. Wsypuje się go do formy i prasuje pod ciśnieniem. Klinkier może być surowy, polerowany lub szkliwiony. Znakomicie sprawdza się w aranżacji wnętrz w stylach historycznych o wiejskim charakterze.
Płytki rektyfikowane mają regularny kształt i równe krawędzie, co pozwala na kładzenie ich z minimalną fugą – daje to efekt jednolitej powierzchni. Są droższe od standardowych płytek.
Klasa ścieralności płytek (PEI)
Określa się ją, poddając powierzchnię płytek działaniu obrotowego walca.
Norma EN 154 zawiera cztery klasy, od 1 do 4. Natomiast w normie ISO 10545–7 uwzględniono dodatkowo klasę 5. Im wyższa cyfra, tym lepsza odporność na ścieranie. To istotny parametr przy wyborze płytek podłogowych do łazienki. Na ścieranie najbardziej narażone są płytki łazienkowe szkliwione na połysk.
Klasa ścieralności 1 (maksymalna liczba obrotów 100): niska odporność na ścieranie. Płytki tej klasy nadają się do pomieszczeń mało eksploatowanych, np. do sypialni. W łazience ich nie położymy.
Klasa ścieralności 2 (maksymalna liczba obrotów 600): wyższa odporność na ścieranie, takie płytki można położyć w łazience, ale tylko w takiej, w której chodzi się w boso lub w miękkich butach. Na przykład w gościnnej. Łazienka rodzinna pełniąca jednocześnie funkcję pralni wymaga płytek wyższej klasy.
Klasa ścieralności 3 (liczba obrotów 750 i 1500): płytki tej klasy jak najbardziej nadają na podłogę w łazience.
Klasa ścieralności 4 (liczba obrotów 2100, 6000 i 12000): doskonała odporność na ścieranie. Takie płytki sprawdzą się w przedpokoju, a więc będą świetne również do łazienki.
Klasa ścieralności 5 (najmniejsza liczba obrotów wynosi 12000): najlepsze parametry. Kafelki tej klasy układa się w przestrzeniach publicznych intensywnie używanych. Można oczywiście użyć ich w domowej łazience, jeśli okoliczności tego wymagają.
Klasa ścieralności w skali Mosha
Czasami klasę ścieralności płytek podaje się w dziesięciostopniowej skali Mosha. Jest ona jednak mniej precyzyjna, wymaga wiedzy i wyobraźni. Każdy minerał ze skali (podajemy ją poniżej) może zarysować minerał go poprzedzający:
- talk
- gips
- kalcyt
- fluoryt
- apatyt
- ortoklaz
- kwarc
- topaz
- korund
- diament
Właściwości antypoślizgowe płytek podłogowych (R)
W łazience, a szczególnie pod prysznicem ważne są parametry antypoślizgowe płytek podłogowych. Woda, piana z mydła, rozlany szampon, utrudniona widoczność (dla tych ze słabym wzrokiem, którzy kąpią się bez okularów) mogą zwiększyć ryzyko poślizgnięcia. Należy o tym pamiętać, wybierając płytki do łazienki nie tylko w domu, w którym są dzieci,, osoby starsze i o specjalnych potrzebach. Płytki antypoślizgowe mają oznaczenia od R9 do R13 (płytki poniżej R9 nie spełniają wymagań określonych normą). Do łazienki wystarczą płytki z symbolem R10, a do łazienki, z której korzystają osoby o specjalnych potrzebach R11 (takie właśnie stosuje się w sanatoriach i szpitalach). Właściwości antypoślizgowe zwiększają reliefy, czyli wypukłe i wklęsłe detale na całej powierzchni oraz ryflowania (ale trzeba uważać na sposób ułożenia – długie żłobienia mogą zwiększać poślizg, takie płytki łazienkowe lepiej układać w kratkę).
Stopień nasiąkliwości płytek ceramicznych (E)
Oznacza się go literą E i wyraża w procentach. Na podłogę w łazience należy wybierać płytki ceramiczne należące do Grupy I (nasiąkliwość poniżej 3 proc.), a na ściany płytki z Grupy II (nasiąkliwość od 3 do 10 proc.). Pozwoli to na uniknięcie problemów z ich pękaniem lub odklejaniem się od podłoża.
Mrozoodporność
Ten parametr może nie jest istotny w łazienkach domowych, ale warto o nim pamiętać podczas aranżacji łazienki w domku letniskowym, obok wolnostojącej sauny lub w niszy przy basenie. Kafle odporne na mróz będą najbezpieczniejszym wyborem.
Jak obliczyć ilość płytek do łazienki?
Zawsze trzeba kupić nieco więcej płytek niż wynosi suma powierzchni płaszczyzn, które mają zostać nimi pokryte. Trzeba się liczyć z tym, że podczas prac, część płytek może pęknąć, poza wiele z nich będzie przycinanych.
Zawsze też warto mieć zapas na wypadek napraw (płytki, nawet z tej samej kolekcji mogą mieć inny odcień, potem może być trudno dokupić identyczny). Jak dużo? To zależy od wielkości pomieszczenia i od sposobu układania płytek. Przyjmuje się, że przy klasycznym układzie kafelków (na przykład w kratkę lub we wzór cegiełkowy) należy kupić:
- 10 proc. więcej dla powierzchni do 10 metrów kwadratowych;
- 5 proc. więcej dla powierzchni od 10 do 50 metrów kwadratowych;
- 3 proc. więcej dla powierzchni powyżej 50 metrów kwadratowych.
Dla układów niestandardowych, np. w karo wartości te są większe:
- 20 proc. więcej dla powierzchni do 10 metrów kwadratowych;
- 10 proc. więcej dla powierzchni od 10 do 50 metrów kwadratowych;
- 5 proc. więcej przy powierzchni powyżej 50 metrów kwadratowych.
Warto zajrzeć na strony internetowe producentów płytek ceramicznych, niektórzy z nich udostępniają kalkulatory ułatwiające obliczenia.
Płytki łazienkowe w modnych kolorach i wzorach
Zieleń – szmaragdowa, morska, butelkowa, w odcieniu mchu, ciemna oliwka, british racing green (barwa pochodząca od brytyjskich aut wyścigowych biorących udział w Pucharze Gordona Bennetta w 1903 roku). Kolory ciemnej zieleni są eleganckie, kojące, dobrze komponują się z modnymi dodatkami w kolorach miedzi i złota. Dobrze podkreśla je śnieżna biel. W wersji z podłogą w biało–czarną szachownicę stworzą w łazience stylową aranżację, z podłogą drewnianą – sielską, w wersji modern country. Płytki na ściany w odcieniach zieleni lubią towarzystwo marmuru.
Błękity – pruskie, paryskie, królewskie, lapis lazuli, szafirowe, chabrowe, granatowe, akwamaryna, kobalt, lazur, ultramaryna. Wielbiciele koloru nieniebieskiego znajdą płytki do łazienki w każdym z tych odcieni. Ciemniejsze i przygaszone odcienie dadzą aranżacji stylowe wykończenie, jaśniejsze i czystsze – wakacyjny klimat, na przykład we wciąż popularnym stylu Hampton. Aranżując wnętrze łazienki w błękicie, warto zestawić go z czystą bielą, ciemnym olejowanym drewnem, jasnym kamieniem i czarnymi akcentami.
Ochra – pojawiła się wśród najmodniejszych kolorów do wnętrz niedawno, ale już wróży się jej długotrwałą karierę. Producenci oferują płytki łazienkowe począwszy od żółtego odcienia ochry, przez tony czerwono–pomarańczowe i żółto–brązowe, po czerwone. Pozawalają na aranżację wnętrza w dowolnym stylu, od minimalistycznego, przez etniczny, po styl klasyczny. Wymagają jednak konsekwencji w wyborze kolorów dodatków – ochra nie znosi konkurencji.
Kolory, które budzą skojarzenia ze słodyczami – landrynkami lub piankami Marshmallow. Płytki w takich barwach można stosować osobno lub zestawiać ze sobą. Ważne by, oprócz bieli, nie stosować dodatkowo innych kolorów. Pastelowe kafle do łazienki najładniej prezentują się w wykończeniu satynowo–matowym.
Wzory kamienia. Hit ostatniego sezonu! Występują we wszystkich odcieniach skał, które można spotkać w naturze. Nowe technologie pozwalają na precyzyjne odwzorowanie wzorów do tego stopnia, że często trudno odróżnić płytkę od kamienia. Producenci celują przede wszystkim w płyty wielkoformatowe, rektyfikowane, co pozwala na układanie ich z minimalną fugą. Daje to jeszcze bardziej zwodzące zmysły wrażenie jednolitego, naturalnego materiału. Łazienki tak wykończone są bardzo eleganckie, tu naprawdę można się zrelaksować!
Kolory ziemi, czyli beże, brązy, bambus, jasne drewno (płytki drewnopodobne odtwarzają również usłojenie), terakota. Ich popularność wzrasta w miarę pojawiania się kolejnych trendów etno. Najpierw mieliśmy styl skandynawski, potem nawiązujący do wakacji na Bali i w meksykańskim Tulum, teraz w modzie jest japandi, czyli mieszanka stylu japońskiego i skandynawskiego. We wszystkich liczy się prostota i jasne, bezpretensjonalne barwy natury. Łazienka w takiej aranżacji jest i Zen, i praktyczna – rozkosz dla duszy i ciała.
Czerń i biel. Klasyka zawsze modna, teraz jednak głównie jako dodatek w postaci podłóg w stylu retro – układanych w szachownicę lub modernistycznych gorsecików. Takie podłogi zawsze wyglądają szykownie. By pomieszczeniu dodać jeszcze więcej smaku warto na wysokości około 150 cm od podłogi położyć na białej ścianie czarny pas z niewielkich kafelków (jeśli okładzina sięga sufitu) lub jeśli płytki kończą się na tej wysokości, zwieńczyć je czarnym obłym dekorem, tworzącym stylowy gzyms.
Wzorzyste płytki ceramiczne w stylu portugalskim, nawiązujące do tradycyjnych Azulejos zdobią zgeometryzowane motywy florystyczne. Najczęściej występują w bieli i błękicie, ale są również w innych zestawieniach kolorów. Zwykle używa się go na posadzkach, także w łazience. Dla równowagi na ścianach lepiej położyć płytki gładkie lub w ogóle z nich zrezygnować, zastępując je powierzchnią malowaną, albo wyłożyć kafelkami tylko strefy mokre – przy wannie i umywalce.
Jakie faktury mają kafelki łazienkowe?
Ze względów praktycznych, najczęściej stosuje się kafle do łazienki gładkie, szkliwione lub matowe. Płytki łazienkowe nawiązujące barwą do natury, często mają fakturę – drewna, kamienia, pumeksu. To oczywiście daje przyjemne wrażenie jeszcze większego zbliżenia do przyrody, ale niesie pewne problemy – takie płytki ceramiczne łatwiej się brudzą, w szczelinach i załamaniach zbiera się kamień z wody. W łazience należy stosować je z umiarem, niekoniecznie na podłodze, a raczej jako akcent dekoracji ściany. Zwłaszcza, że zestawienia połyskliwych i matowych są bardzo modne. Ostatnio coraz popularniejsze są płytki ścienne 3D, czyli z przestrzennym wzorem. Mogą to być prążki (kanelury), wzory florystyczne, geometryczne.
Jakie mają formaty płytki ścienne i kafle na podłogę?
Na rynku dostępnych jest kilkadziesiąt formatów płytek ceramicznych. Od maleńkich mozaikowych kosteczek (najczęściej jednak sprzedaje się je umocowane do siatki montażowej o poręczniejszym formacie, czasem nawet w rolkach), po naprawdę wielkie, np. Paradyż ma płytki ścienne i podłogowe w rozmiarze 120 x 280 cm. Między nimi jest bogactwo form i rozmiarów, jednak za podstawowy rozmiar producenci uznają zwykle 30 x 30 cm, wokół niego budują swoje kolekcje. Kiedyś stosowano podział mniejsze płytki do małej łazienki, duże do większej. I jeszcze jeden – większe płytki na posadzkę i mniejsze na ścianę. To już przeszłość. Zdarzają się nawet aranżacje WC, w których zastosowano wyłącznie płyty wielkoformatowe, zarówno ścienne jak i na podłodze. To bardzo efektowne rozwiązanie, ale wymaga ogromnej precyzji – im mniej przycinania płyt wielkoformatowych, tym lepiej się prezentują we wnętrzu.
