Zabezpiecz rośliny przed mrozem! Najlepsze metody okrywania na zimę

Zima to wyzwanie dla roślin w ogrodzie, szczególnie wrażliwych na niskie temperatury. Odpowiednie okrywanie pozwala chronić je przed mrozem, wiatrem i wahaniami temperatury. Dowiedz się, jakie materiały i techniki sprawdzą się najlepiej w przypadku różnych gatunków roślin, i zapewnij im bezpieczne zimowanie.

Jakie rośliny wymagają okrywania?

Nie wszystkie rośliny w ogrodzie wymagają dodatkowej ochrony na zimę. Okrywania potrzebują:

• Rośliny wrażliwe na mróz, np. róże, hortensje, magnolie, młode drzewka owocowe.
• Rośliny zimozielone, np. rododendrony, bukszpany, które narażone są na wysuszanie w czasie mrozów.
• Byliny i rośliny cebulowe, szczególnie te o słabej mrozoodporności, jak dalie czy mieczyki (o ile ich nie wykopujesz na zimę).

Materiały do okrywania roślin na zimę – rodzaj ściółki a potrzeby roślin

Dobór materiału jest istotny, ponieważ musi on chronić rośliny, jednocześnie zapewniając im odpowiednią wentylację. Nieodpowiednio dobrana ściółka może przynieść więcej szkody niż pożytku. Oto najpopularniejsze opcje:

Agrowłóknina zimowa

Agrowłóknina jest lekka, przewiewna i łatwa w użyciu. Idealna do okrywania bylin, krzewów oraz drzew. Chroni przed mrozem i wysuszającym wiatrem.

• Zastosowanie – uniwersalna, skuteczna osłona dla młodych krzewów, bylin i warzyw ozimych. Przewiewna i lekka, minimalizuje ryzyko kondensacji wilgoci, co ogranicza choroby grzybowe.
• Właściwości biochemiczne – brak wpływu na skład chemiczny gleby. Warto zadbać o odpowiednie zamocowanie, aby zapobiec podmuchom wiatru.

Słoma i maty słomiane

Sprawdzają się w przypadku róż i pni drzew owocowych. Zapewniają izolację cieplną, ale wymagają dodatkowego zabezpieczenia przed wilgocią.

• Zastosowanie – doskonała do ochrony warzyw korzeniowych, truskawek oraz delikatnych bylin. Słoma jest przewiewna, lekka i dobrze zatrzymuje ciepło, co chroni przed nagłymi zmianami temperatur.
• Właściwości biochemiczne – rozkładając się, wzbogaca glebę w materię organiczną, ale jej rozkład może powodować chwilowy niedobór azotu w glebie. Zaleca się uzupełnienie nawożenia azotowego na wiosnę.

Ściółkowanie liśćmi i igliwiem

Liście i igliwie to naturalny materiał do okrywania bylin i roślin cebulowych. Musi być suchy, by zapobiec gniciu. Przeczytaj więcej o ściółkowaniu igliwiem.

• Zastosowanie – liście są idealne dla roślin leśnych, takich jak paprocie, hosty czy rododendrony. Tworzą naturalną warstwę izolacyjną i poprawiają strukturę gleby. Igliwie jest świetne dla roślin kwasolubnych, np. azalii, borówek i jagód kamczackich. Zapewnia dobrą izolację termiczną i ogranicza rozwój chwastów.
• Właściwości biochemiczne – liście dębowe i bukowe oraz igliwie są kwaśne, co sprzyja roślinom lubiącym niższe pH. Nie zaleca się ich stosowania wokół roślin o odmiennych wymaganiach, np. warzyw korzeniowych.

Juta i worki jutowe

Świetne do owijania krzewów zimozielonych i pni drzew. Chronią przed mrozem i wiatrem.

• Zastosowanie – juta sprawdza się jako osłona dla krzewów ozdobnych (np. róż), młodych drzewek, bylin oraz iglaków. Tworzy barierę, która zmniejsza utratę ciepła, jednocześnie umożliwiając przepływ powietrza.
• Właściwości biochemiczne - juta jest obojętna pod względem biochemicznym dla gleby.

Torf i kora do ściółkowania

Torf i kora stosowane jako ściółka wokół roślin zapobiegają przemarznięciu korzeni:

• Zastosowanie – kora i torf są dobre dla roślin ozdobnych, takich jak różaneczniki, wrzosy czy iglaki. Kora chroni przed przemarzaniem korzeni i zapobiega chwastom. Torf jest idealny dla roślin o wysokich wymaganiach wilgotnościowych i kwasolubnych, takich jak borówki i żurawiny.
• Właściwości biochemiczne – kora sosnowa lekko zakwasza glebę, co sprzyja roślinom kwasolubnym, ale może być szkodliwa dla gatunków preferujących gleby obojętne lub zasadowe.

Jak dobierać ściółkę?

• Rośliny o płytkim systemie korzeniowym, np. truskawki, byliny – wybieraj lekkie materiały, takie jak słoma lub liście, by uniknąć uszkodzenia korzeni.
• Rośliny o głębokim systemie korzeniowym, np. drzewa, krzewy – możesz stosować cięższe materiały, jak kora lub trociny, które lepiej utrzymują wilgoć i stabilizują temperaturę.
• Uwzględniaj pH gleby – ściółka powinna wspierać naturalne potrzeby roślin. Jeśli gleba jest zbyt kwaśna, unikaj zakwaszających materiałów, takich jak kora czy igliwie. Przeczytaj więcej: Kwaśna czy zasadowa? Domowy sposób na określenie pH ziemi w ogrodzie.

Techniki okrywania roślin – jak zabezpieczać poszczególne rośliny?

Kopczykowanie - polega na usypaniu kopca z ziemi, torfu lub kory wokół podstawy rośliny. Idealne dla róż, młodych drzew i krzewów.

Osłony przestrzenne – stosowane dla roślin wysokich, np. krzewów lub młodych drzew. Konstrukcję z siatki lub bambusa pokrywa się agrowłókniną.

Ściółkowanie – układanie warstwy organicznej (kora, igliwie, słoma) na glebie wokół roślin. Chroni korzenie przed przemarzaniem. Przeczytaj więcej o jesiennym ściółkowaniu słomą.

Okrywanie koron drzew – stosowane w przypadku drzew owocowych i ozdobnych. Koronę owijamy matą słomianą lub agrowłókniną, by chronić ją przed mrozem i łamaniem pod ciężarem śniegu.

Błędy, których należy unikać podczas okrywania roślin na zimę

• Zbyt szczelne okrywanie – może prowadzić do gnicia rośliny. Materiał powinien być przewiewny.
• Użycie folii – brak przepływu powietrza powoduje kondensację wilgoci, co sprzyja chorobom grzybowym.
• Zbyt wczesne okrycie – najlepiej poczekać na pierwsze przymrozki, by roślina naturalnie zahartowała się przed zimą.

Kiedy i jak zdejmować okrycia z roślin w ogrodzie?

Osłony należy usuwać stopniowo, gdy minie ryzyko przymrozków. Ważne, by unikać nagłych zmian temperatury – najlepiej robić to w pochmurny dzień, by rośliny nie były narażone na silne działanie słońca. Proces zdejmowania osłon powinien być dostosowany do rośliny i aktualnych warunków pogodowych. Oto kilka najważniejszych wskazówek:

Od których roślin zacząć?

• W pierwszej kolejności usuń osłony z roślin zimozielonych, takich jak bukszpan, rododendrony czy laurowiśnie. Przetrzymywanie ich zbyt długo pod osłonami może skutkować brakiem dostępu do światła, co osłabia fotosyntezę i prowadzi do żółknięcia liści.
• Rośliny cebulowe, które wcześnie rozpoczynają wzrost (np. krokusy, tulipany), również powinny być odsłonięte, by mogły korzystać z wiosennego słońca.

Kiedy trzymać osłony dłużej?

• W przypadku róż, młodych drzew owocowych i delikatnych bylin (np. dalii), warto poczekać do czasu, gdy średnie temperatury w ciągu dnia ustabilizują się powyżej 5–8°C, a noce nie będą już zimne.
• Rośliny egzotyczne, takie jak trawy ozdobne czy figowce, wymagają szczególnej uwagi – lepiej chronić je dłużej, zwłaszcza w rejonach, gdzie klimat jest surowszy, np. w okolicach Suwałk.

Czy trzymanie osłon zbyt długo jest szkodliwe?

Z drugiej jednak strony trzeba pamiętać o tym, że zbyt długie trzymanie roślin ogrodowych pod osłonami może prowadzić do:

• Przegrzewania roślin w słoneczne dni, co sprzyja kondensacji wilgoci i rozwojowi chorób grzybowych.
• Nadmiernej kruchości pędów, które w warunkach osłoniętych rosną, wyciągając się w kierunku światła, a po odsłonięciu są bardziej podatne na złamania.
• Utraty odporności na słońce i wiatr, co powoduje szok dla rośliny, gdy nagle zostanie wystawiona na działanie tych czynników.

Jak odsłaniać rośliny po zimie?

• Stopniowo – zdejmowanie osłon rozpocznij od dnia pochmurnego, by rośliny miały czas na adaptację. Jeśli prognozy zapowiadają nocne przymrozki, warto na noc ponownie przykryć rośliny lekką agrowłókniną.
• Wietrzenie – przy roślinach osłoniętych kopcami lub pod osłonami przestrzennymi, najpierw zdejmij jedynie część materiału, pozwalając im stopniowo przyzwyczaić się do warunków zewnętrznych.