Nie każda roślina w ogrodzie jest równie bezpieczna. Choć zachwycają wyglądem i często występują w przydomowych nasadzeniach, mogą wywoływać niepokojące objawy – od łzawienia oczu po duszności. W sezonie wiosenno-letnim wzrasta liczba przypadków alergii wziewnych i kontaktowych. Dlatego warto wiedzieć, które gatunki rosnące w polskich ogrodach są najbardziej uczulające. Eksperci nie mają wątpliwości – niektóre z nich mogą poważnie zaszkodzić, nawet jeśli wcześniej nie mieliśmy objawów alergii.
Oto lista 9 roślin najczęściej wywołujących reakcje alergiczne w Polsce w okresie wiosenno-letnim, ze względu na intensywne i silnie uczulające pylenie:
Brzoza (Betula pendula)
- Okres pylenia: marzec–maj (szczyt w kwietniu)
- Objawy: wodnisty katar, łzawienie oczu, kichanie, kaszel, duszności
- Dlaczego uczula: zawiera silne białko alergenne Bet v 1
- Uwagi: wywołuje również alergie krzyżowe (np. z jabłkiem, orzechem laskowym)
Trawy (Poaceae – np. tymotka, wiechlina, kupkówka)
- Okres pylenia traw: maj–lipiec (szczyt w czerwcu)
- Objawy: silny katar sienny, zapalenie spojówek, pokrzywka
- Dlaczego uczulają: zawierają alergeny, które przenikają głęboko do dróg oddechowych
- Uwagi: to najczęstsza przyczyna alergii wziewnych w Polsce latem
Babka lancetowata (Plantago lanceolata)
- Okres pylenia: maj–sierpień
- Objawy: podrażnienie gardła, kaszel, kichanie
- Dlaczego uczula: mimo niepozornego wyglądu, emituje silnie alergizujące pyłki
- Uwagi: często rośnie w trawnikach i nieużytkach – trudna do wyeliminowania
Szczaw (Rumex spp.)
- Okres pylenia: maj–lipiec
- Objawy: świąd nosa, kichanie, katar
- Dlaczego uczula: uwalnia drobny, lotny pyłek łatwo wdychany przez alergików
- Uwagi: roślina pospolita na łąkach, przydrożach i działkach
Pokrzywa (Urtica dioica)
- Okres pylenia pokrzywy: czerwiec–sierpień
- Objawy: wodnisty katar, swędzenie oczu, reakcje skórne
- Dlaczego uczula: pyłek drobny, długo utrzymujący się w powietrzu
- Uwagi: mylona z objawami po kontakcie – ale pyłek też silnie uczula wziewnie.
Czytaj też:
Roślina idealna: odporna na ślimaki, uwielbia słońce, toleruje przesuszenie podłoża
Leszczyna (Corylus avellana)
- Okres pylenia: luty–kwiecień (jedna z pierwszych roślin pylących)
- Objawy: kichanie, łzawienie oczu, kaszel, duszność
- Dlaczego uczula: pyłek zawiera silne alergeny, zwłaszcza na początku sezonu pylenia
- Uwagi: często uprawiana jako roślina użytkowa i żywopłotowa, silnie alergizuje również w miastach
Oliwnik (Elaeagnus angustifolia)
- Okres pylenia: maj–czerwiec
- Objawy: objawy wziewne – kaszel, zatkany nos, świąd oczu
- Dlaczego uczula: intensywnie pachnące kwiaty produkują bardzo drobny, lotny pyłek
- Uwagi: często sadzony w ogrodach jako roślina dekoracyjna i odporny krzew – jednak alergizuje podobnie jak olcha czy leszczyna.
Czytaj też:
Wyjmij z lodówki i zrób odżywkę. Kaskady kwiatów na balkonie gwarantowane
Ligustr pospolity (Ligustrum vulgare)
- Okres pylenia ligustra: czerwiec–lipiec
- Objawy: silne podrażnienie dróg oddechowych, zapalenie spojówek
- Dlaczego uczula: pyłek bardzo lekki, długo utrzymuje się w powietrzu
- Uwagi: bardzo popularny w żywopłotach – warto ograniczać jego kwitnienie przez cięcie.
Jaśminowiec wonny (Philadelphus coronarius)
- Okres pylenia jaśminowca: maj–czerwiec
- Objawy: łzawienie oczu, kichanie, duszność
- Dlaczego uczula: intensywnie pachnące kwiaty wydzielają alergizujący pyłek i lotne związki zapachowe (komponenty LTP)
- Uwagi: pięknie pachnie, ale może uczulać nie tylko wziewnie – także kontaktowo i zapachowo.
Czytaj też:
Nazbieraj skrzypu, dodaj czosnku i cebuli. Pomidory zdrowe cały sezon
Jak się chronić przed alergizującymi roślinami?
- Monitoruj kalendarz pylenia – regularnie sprawdzaj dane z serwisów takich jak Ośrodek Badań Alergenów Środowiskowych (OBAS).
- Unikaj pielęgnacji w czasie intensywnego pylenia – szczególnie wczesnym rankiem i w dni wietrzne.
- Używaj rękawic i masek ochronnych – przy cięciu i przesadzaniu roślin, które mogą działać drażniąco.
- Zadbaj o domową filtrację powietrza – oczyszczacze z filtrem HEPA pomagają ograniczyć obecność pyłków w powietrzu.
Czytaj też:
Widzisz węża? Nie wpadaj w panikę. Jak rozpoznać, czy jest jadowity, co robić, gdy jest w ogrodzieCzytaj też:
Róże mają żółte liście? Nie panikuj, tylko sprawdź, co może być tego powodem