Jak wybrać lampę nad stół? Form, rozmiarów i materiałów jest wiele: lampy z kloszem rozszerzającym się ku dołowi, zamknięte abażury, żyrandole, lampy pojedyncze i w kiściach, maleńkie biżuteryjne cuda i oprawy w rozmiarze XXL, ze szkła, tworzywa, metalu, tkaniny, papieru, a nawet trawy. Zanim jednak porozmawiamy o stylu, weźmiemy na warsztat zagadnienia techniczne.
Na jakiej wysokości nad blatem stołu zawiesić lampę?
Odległość klosza od blatu powinna wynosić około 60 cm, jeśli jednak stół jest bardzo duży, a lampa pojedyncza, odległość tę można zwiększyć do około 80 cm, a nawet (jeśli wnętrze jest obszerne i wysokie – 90 cm). Oprawa nie powinna zasłaniać osób siedzących po przeciwnej stronie stołu, a światło nie może oślepiać. Dlatego nad stół odpowiednia będzie lampa sufitowa z nietransparentnym kloszem kierującym światło w dół.
Lampa pojedyncza czy z kilkoma źródłami światła?
To zależy od kilku czynników. Tutaj od razu uwaga – zwielokrotnienie źródeł światła można osiągnąć na dwa sposoby: wieszając kilka niezależnych lamp lub jedną lampę o kilku kloszach. Ten drugi jest o tyle wygodniejszy, że wystarczy jedno przyłącze.
- Do oświetlenia małego stołu wystarczy lampa pojedyncza.
- Długi stół jadalniany można oświetlić kilkoma lampami ustawionymi w szeregu lub wykorzystać podłużną oprawę pojedynczą.
- Duży stół okrągły, kwadratowy lub prostokątny efektownie będzie wyglądał oświetlony jedną dużą lampą lub kilkoma mniejszymi zebranymi w kiść (takie modele lamp sprawdzą się np. w kamienicy) lub rozstawionymi nieregularnie.
Więcej niż jedna lampa wisząca – jakie odległości między nimi?
Zależy od wielkości stołu. Blat powinien być oświetlony równomiernie, bez cieni i ciemnych miejsc. Na przykład, gdy nad prostokątnym stołem chcemy powiesić trzy lampy, jedną umieszczamy centralnie, dwie po bokach, nie dalej niż 50 cm od krawędzi stołu. Modne jest też wieszanie lamp na różnych wysokościach, ale to rozwiązanie odpowiednie do wysokich pomieszczeń.
Czy kształt abażura zależy od kształtu stołu?
Teoretycznie tak. Okrągły stół = okrągła oprawa (lub oprawy), kanciasty stół = oprawa o przekroju kwadratu lub prostokąta. Ale od każdej reguły są wyjątki, a tu jest ich całkiem sporo. Duży prostokątny stół można oświetlić okrągłą lampą o dużym przekroju (pamiętając o tym, żeby nie wystawała poza krawędzie stołu), a okrągły skontrastować geometryczną formą. Lampę wiszącą dobieramy więc w zależności od pożądanego efektu – harmonijnie łagodnego czy dynamicznego.
Rodzaje źródeł światła. Świetlówki kompaktowe, LED–y czy halogeny?
Halogeny nie sprawdzają się nad stołem, ponieważ emitują dużo ciepła. Do lamp nad stół najlepiej wybrać żarówki ledowe lub świetlówki kompaktowe. Czym różnią się poszczególne źródła światła?
- Świetlówki kompaktowe, nazywane żarówkami energooszczędnymi. Zużywają zdecydowanie mniej energii niż tradycyjne żarówki, a ich żywotność jest o wiele dłuższa (do 15000 godzin), jest jeden warunek – większość świetlówek kompaktowych nie powinna być umieszczana w zamkniętych oprawach, bo to sprawia, że krócej działają. Świetlówki kompaktowe zwykle mają temperaturę barwową zbliżoną do zwykłej żarówki (2700 K) lub do światła dziennego (6400 K).
- Halogeny niskonapięciowe zasilane napięciem 6, 12 lub 24 V (do pomieszczenia o podwyższonej wilgotności polecane są halogeny 12 V). Wymagają instalacji transformatorów. Uwaga na kąt rozsyłu światła, często jest szeroki, co jest zaletą, gdy chcemy oświetlić dużą powierzchnię, ale utrudni oświetlenie punktowe.
- Żarówki halogenowe wysokonapięciowe (230 V) nie potrzebują dodatkowych transformatorów. Dają światło ciepłe. Są wrażliwe na odchylenia napięcia. Halogeny mają żywotność do 5000 godzin pracy. Występują również w wersjach energooszczędnych.
- LED, lampy diodowe. Są energooszczędne, trwałe i odporne. Mogą występować w różnych formach (taśmy, żarówki ledowe i z tradycyjnym gwintem) oraz wymagać różnego napięcia od niskiego po 230 V. Dają każdy rodzaj światła. Można kupić LED–y o wysokich współczynnikach wodoszczelności i wodoodporności, zatopione w żelowych osłonach.
- Klasyczne żarówki zasilane napięciem 230V emitują przeważnie ciepłe, żółtawe światło. Są energochłonne, mają krótką żywotność. Systematycznie wycofywane są z użycia.
Czy nad stołem sprawdzi się lampa z regulacją natężenia światła?
Zdecydowanie tak! Kolacja we dwoje może się odbywać przy świetle nastrojowym, podobnie – uroczyste rodzinne spotkanie (chyba że serwowana jest ryba, wtedy dla wygody i bezpieczeństwa przyda się więcej światła). Codzienne kolacje – w jaśniejszym otoczeniu. Ale to nie jedyne zalety regulacji natężenia światła, bo przy stole jadalnianym często się również pracuje, rysuje, układa na nim puzzle. Przyjazne dla oczu światło ma natężenie co najmniej 100 luksów, ale oświetlenie stołu do pracy wymaga źródła światła o natężeniu około 500 luksów.
Lampy nad stół z regulowaną temperaturą barwową światła
Są lampy, w których oprócz natężenia można regulować również temperaturę barwową. Co oznacza to pojęcie? Najprościej można powiedzieć, że jest to wrażenie barwy dla danego źródła światła, naturalnego lub sztucznego. Wyraża się ją Kelwinach (K) i dla przykładu:
- 1800 K – barwa światła świeczki;
- 3000 K – wschód i zachód Słońca (światło LED o takiej barwie zastosowano w Rijksmuseum w Amsterdamie, które uznawane jest za najlepiej oświetloną placówkę tego typu);
- 3300 K – 4000K – neutralna barwa biała;
- 4000 K – barwa biała;
- 5000 K – barwa chłodnobiała;
- 5500 K – barwa lampy błyskowej;
- 6500 K – zimna barwa dzienna;
- 10000–15000 K – barwa pogodnego nieba za dnia;
- 28000–30000 K – błyskawica.
Światło ciepłe (1800–3300K) działa odprężająco, przy wartości około 2500 K uruchamia się w mózgu produkcja melatoniny, nazywanej hormonem snu. Takie światło podkreśla we wnętrzu barwy ciepłe, chłodne przełamuje. Należy je stosować z umiarem, bo może przekłamywać kolory, np. czerwony mebel lub dywan oświetlony zbyt ciepłym światłem (poniżej 2500 K) zyska żółtawą, a nawet pomarańczową poświatę. Ciepłe światło jest dobre do sypialni i salonu, w którym spędza się wieczory. Oświetlenie nad stołem jadalnym może mieć opcję światła ciepłego (ale nie jako podstawową), odpowiedniego do nastrojowych wieczorów we dwoje.
Światło neutralne (około 4000 K) zbliżone jest do naturalnego światła przed południem. Sprzyja skupieniu, działa pobudzająco – to dlatego treningi zawodowych sportowców odbywają się zwykle między godziną 10, a 11 rano. Przy takim świetle w organizmie zwiększa się produkcja kortyzolu. Światło neutralne nie wpływa na odbiór barw we wnętrzu.
Światło zimne, powyżej 5000 K, działa silnie pobudzająco, we wnętrzach domowych raczej się go nie stosuje, ponieważ może zaburzać gospodarkę hormonalną człowieka. Optycznie wyziębia wnętrze, spowijając je niebieskofioletową poświatą.
Do lampy nad stół najlepsze będzie źródło światła o temperaturze barwowej 4000–4500 K. Specjaliści zalecają, by w jednym wnętrzu (albo w jednej "scenie" w przypadku smart home) nie mieszać źródeł światła o różnej temperaturze barwowej. Uważają również, że same źródła światła powinny być identyczne – jeśli LED–y to w całym wnętrzu, a nie w jego części.
Oświetlenie stołu. W jakim stylu?
Czas na najprzyjemniejsze – wybór stylu opraw. Do wnętrza typu loft pasują proste lampy sufitowe z surowego metalu, szkła, betonu. Do minimalistycznego urządzonego w bieli i szarościach odpowiednie będą oszczędne formy, a meteriały – szkło, tworzywo, metal lakierowany proszkowo. Jeśli wnętrze jest w stylu glamour, wybieramy rozbudowane formy, błyszczące złotem lub miedzią powierzchnie, kryształy, tkaniny, marszczenia, tu sprawdzi się np. czarna lampa podbita złotem. To najprostszy klucz. Bezpieczny, ale... nudny. Dziś modne są kontrasty. Tak więc w betonowym lofcie pojawiają się zdobne kryształowe żyrandole, we wnętrzu minimalistycznym – błysk miedzi, a w stylowym – lampy przemysłowe. Mieszanie konwencji doda wnętrzu charakteru, wprowadzi dynamikę. To samo dotyczy materiałów – skąpane w bieli prosto urządzone wnętrze oświetlone lampami wiszącymi w plecionych ze słomy abażurach zyska klimat przywodzący na myśl wakacje. Wpisuje się to w trend ocieplania minimalizmu dodatkami, materiałami, obłościami form. Wybierając lampy wiszące nad stół radzimy kierować się własnym gustem i... uczuciami. Warto sięgnąć pamięcią do najmilszych wspomnień, przypomnieć sobie jaka lampa wisiała nad stołem w domu babci i stamtąd zaczerpnąć inspirację, choćby odległą. Tak żeby lampa oświetlała stół i rozgrzewała serca.
Galeria:
Stoły w kuchni