W samym sercu warszawskiej Woli, pomiędzy przedwojenną kamienicą a powojennym blokiem, mieści się Dom Kereta – najwęższy dom na świecie. Ta unikalna instalacja artystyczna, zaprojektowana przez Jakuba Szczęsnego od momentu powstania pełni funkcję rezydencji artystycznej, goszcząc twórców z całego świata.
Jak powstał Dom Kereta?
Dom Kereta, oficjalnie otwarty 20 października 2012 roku, to dzieło architekta Jakuba Szczęsnego z grupy projektowej Centrala. Usytuowany w szczelinie o szerokości od 92 do 152 cm pomiędzy budynkami przy ulicach Chłodnej 22 i Żelaznej 74, stanowi odpowiedź na nietypowe wyzwanie architektoniczne. Inwestorem projektu była Fundacja Polskiej Sztuki Nowoczesnej, a generalnym wykonawcą spółka Awbud.
Dedykacja dla Etgara Kereta
Nazwa domu pochodzi od izraelskiego pisarza Etgara Kereta, którego rodzina ma polskie korzenie. Lokalizacja domu w pobliżu dawnej kładki nad ulicą Chłodną łączącej dwie części warszawskiego getta nawiązuje do historii rodziny Kereta, która podczas II wojny światowej była uwięziona w getcie warszawskim. Ojciec pisarza ukrywał się w ciasnym pomieszczeniu, co znajduje odzwierciedlenie w minimalistycznych rozmiarach domu.
Architektura i funkcjonalność
Dom Kereta ma kształt zbliżony do trójkąta prostokątnego i składa się z trzech kondygnacji. Konstrukcję stanowi stalowy szkielet, a elewację wykonano z poliwęglanu, z frontową ścianą zabezpieczoną stalową siatką. W najszerszym miejscu dom ma 122 cm, a w najwęższym 70 cm. Wnętrze obejmuje salon, kuchnię, łazienkę oraz sypialnię, do której prowadzi drabina. Mimo skromnych rozmiarów, dom jest w pełni funkcjonalny, choć nie spełnia polskich norm budowlanych dla budynków mieszkalnych, co klasyfikuje go jako instalację artystyczną.
Dom ten to również centrum artystyczne otwarte dla twórców różnych dziedzin z całego świata. Od momentu otwarcia w 2012 roku organizowany jest tu program rezydencyjny dla artystów. To miejsce badań artystycznych, twórczej produkcji, spotkań i realizacji projektów. Organizatorzy chcą stymulować kreatywność poprzez interakcję ze społecznością lokalną, z innymi artystami i instytucjami kultury.
Zaproszeni tu twórcy wizualni, pisarze, muzycy, architekci oraz badacze różnych narodowości mogą przebywać w Domu Kereta przez dziesięć dni, a w wyjątkowych przypadkach długość rezydencji ustalana jest indywidualnie. Rezydenci mogą korzystać z Domu Kereta jako miejsca pracy oraz mieszkać w studiu przystosowanym do ich potrzeb. Przestrzeń, choć niewielka, jest w pełni funkcjonalna i sprzyja eksperymentom artystycznym.
Symbolika i znaczenie
Dom Kereta to nie tylko eksperymentalna forma architektoniczna, ale także symbol historii Warszawy i losów jej mieszkańców. Wypełniając wąską szczelinę między budynkami, stanowi próbę zagospodarowania przestrzennej pustki powstałej w wyniku wojennych zniszczeń i powojennej odbudowy miasta.
Czytaj też:
Osiedle Za Żelazną Bramą – skąd pochodzi nazwa dumy PRL-u i jakich tam fanaberii zabronił Gomułka?
To również symboliczne wypełnienie zupełnie innej, bolesnej wyrwy, która powstała po wymordowaniu żydowskich obywateli stolicy, którzy przed wojną, w latach 30. XX wieku stanowili około 1/3 mieszkańców miasta.
Dom Kereta to przykład, jak architektura może łączyć historię ze współczesnością. Jego projekt i symbolika czynią go jednym z najbardziej intrygujących punktów na mapie Warszawy.
Czytaj też:
Gdański Falowiec – najdłuższy budynek w Polsce. Historia, słynni mieszkańcy i plany modernizacjiCzytaj też:
Kopulaki – oryginalne domki z czasów PRL-u. Warto zobaczyć je na żywo, bo znikają jeden po drugim