Najlepsze rośliny odstraszające kleszcze – posadź je w ogrodzie i pozbądź się szkodników

Kleszcze to poważny problem – jest ich coraz więcej, wciąż też pojawiają się nowe odmiany, np. szczególnie niebezpieczne kleszcze afrykańskie. Za około 98 proc. wszystkich ukąszeń odpowiedzialne są niedojrzałe kleszcze wielkości główki szpilki, zwane „nimfami”. Aktywność nimf – i przenoszenie chorób odkleszczowych, takich jak borelioza – osiąga szczyt od maja do lipca. Dlatego warto wykorzystać każdy dostępny środek, by ograniczyć ich działalność. Wśród roślin odstraszających kleszcze są m.in. kocimiętka, trawa cytrynowa, chryzantemy, chrzan, wrotycz, aksamitki, zioła i inne. Poznaj rośliny, które pomogą w walce z plagą kleszczy w ogrodzie!

Czy kleszcze spadają z drzew?

Może się wydawać, że kleszcze spadają z gałęzi drzew, ponieważ często można je znaleźć ukryte we włosach. Jednak w rzeczywistości znajdują się bliżej ziemi. Ulubionymi kryjówkami są obszary dzikie lub nieskoszone trawniki, porośnięte chwastami i wysoką trawą, zwłaszcza gdy są wilgotne i zacienione. Z roślin kleszcze przemieszczają się na ludzi lub zwierzęta, następnie wspinają się ku górze i tam znajdują miejsce do ugryzienia. To jeden z powodów, by sadzić w ogrodzie rośliny, które odstraszają i dezorientują kleszcze.

Lawenda odstrasza kleszcze na dwa sposoby

Lawenda działa na kleszcze na dwa sposoby. Po pierwsze, dzięki chemicznym właściwościom olejków eterycznych. Olejek eteryczny lawendy zawiera aktywne składniki, takie jak linalol, octan linalilu, kamfora, eukaliptol i borneol. Badania wykazały, że te związki mają właściwości repelencyjne, które mogą skutecznie odstraszać różne gatunki owadów, w tym kleszcze. Drugim powodem, dla którego kleszcze nie znoszą lawendy jest jej zapach - kleszcze, podobnie jak wiele innych owadów, wykorzystują chemoreceptory do rozpoznawania otoczenia i lokalizacji ofiar. Silny, aromatyczny zapach lawendy może zakłócać ich zdolność do wyczuwania ciepła i dwutlenku węgla wydzielanego przez ssaki, co utrudnia im namierzenie żywiciela.

Posadź rozmaryn, a kleszcze będą trzymały się z daleka

Rozmaryn, podobnie jak lawenda zawiera wiele olejków eterycznych i silnie pachnie, co zakłóca pracę „radaru”, który pozwala kleszczom lokalizację ofiar i orientację w terenie. Badania wskazują, że niektóre składniki olejku eterycznego z rozmarynu mają działanie odstraszające na owady. Eukaliptol i kamfora, obecne w rozmarynie, są znane ze swoich właściwości repelentnych. Mogą nie tylko odstraszać kleszcze, ale także działać na nie toksycznie. Podobne właściwości mają inne aromatyczne zioła, na przykład mięta (dzięki obecności mentolu), dlatego warto obsadzać nimi strategiczne miejsca w ogrodzie.

Piołun pomaga zwalczyć kleszcze, ale jest szkodliwy dla ludzi i zwierząt

Piołun zawiera związki chemiczne, które odpowiadają za jego właściwości odstraszających kleszcze. Najważniejsze z nich to:

• Tujon – jest głównym składnikiem olejku eterycznego piołunu. Tujon ma właściwości neurotoksyczne dla wielu owadów, co czyni go skutecznym repelentem. Na szczęście, nie jest groźny dla zapylaczy.
• Laktony seskwiterpenowe – związki te wykazują działanie przeciwdrobnoustrojowe i odstraszające dla wielu owadów. Są jednak bardzo uczulające, wywołują u ludzi wiele rodzajów alergii.
• Kamfora, anetol i pinen – te związki również wspomagają odstraszające właściwości olejku z piołunu.

Czosnek jako naturalny repelent przeciw kleszczom – mechanizmy działania i skuteczność

Czosnek posiada właściwości, które mogą skutecznie odstraszać kleszcze. Mechanizmy te opierają się głównie na obecności związków siarkowych o działaniu repelentnym i toksycznym dla owadów. Czosnek może być stosowany w postaci ekstraktów, sprayów lub rozdrobnionych ząbków rozsypanych w miejscach, gdzie kleszcze są najbardziej aktywne. Należy jednak pamiętać, że skuteczność takich metod może być krótkotrwała, ponieważ związki aktywne szybko się rozkładają. Dlatego warto czosnkiem obsadzać ścieżki, miejsce przy grillu czy piaskownicy – wydziela odstraszające substancje przez cały sezon. Przeczytaj więcej o wpływie czosnku na szkodniki.

W jaki sposób czosnek działa na kleszcze?

• Zawartość związków siarkowych – głównym aktywnym składnikiem czosnku jest allicyna, która powstaje w wyniku enzymatycznego rozkładu alliiny po uszkodzeniu komórek rośliny (np. przez rozgniecenie lub posiekanie). Allicyna oraz jej pochodne mają silne właściwości odstraszające i toksyczne dla wielu owadów, w tym kleszczy.
• Silny zapach – charakterystyczny, intensywny zapach czosnku jest wynikiem obecności związków siarkowych. Kleszcze, podobnie jak wiele innych owadów, są wrażliwe na zapachy. Silny aromat czosnku może zakłócać sensoryczne mechanizmy kleszczy, utrudniając im lokalizowanie żywicieli.

Zapach geranium odstrasza kleszcze

Sadzenie geranium (popularnie nazywanego anginką) na obrzeżach trawnika, w pobliżu miejsc do siedzenia czy w okolicy ścieżek, może pomóc w odstraszaniu kleszczy. Roślina wydziela olejki eteryczne, które tworzą barierę zapachową.

Geranium zawiera różne olejki eteryczne, z których najważniejszym pod względem właściwości odstraszających jest olejek geraniowy, zawierający głównie geraniol i cytronelol.

• Geraniol – geraniol to monoterpenoid i alkohol, który jest głównym składnikiem olejku geraniowego. Badania wykazały, że geraniol ma silne właściwości odstraszające kleszcze. Mechanizm jego działania polega na maskowaniu zapachów przyciągających kleszcze oraz działaniu drażniącym na ich układ nerwowy.
• Cytronelol - cytronelol jest kolejnym składnikiem olejku geraniowego. Jest to alkohol terpenowy, który również wykazuje właściwości odstraszające owady. Cytronelol działa podobnie jak geraniol, zakłócając percepcję zapachową kleszczy.