Subit jest nazwą handlową konkretnego preparatu, ale przyjęło się używać jej w stosunku do wszystkich klejów na bazie lepiku asfaltowego. Czym jest lepik asfaltowy? To mieszanina asfaltu (jest on podstawowym składnikiem subitu), plastyfikatorów (substancji o różnej budowie chemicznej służących do zwiększenia elastyczności subitu) oraz rozpuszczalników.
Czasami do subitu dodawano mączkę lub włókna mineralne. Używano go do wykonywania izolacji przeciw wilgoci, a przede wszystkim jako kleju – w wielu starych mieszkaniach właśnie smolistego subitu używano do klejenia parkietów
Zakaz stosowania tego typu produktów wewnątrz budynków
W budownictwie, także mieszkaniowym subit, lub szerzej lepik asfaltowy stosowano od końca wojny do lat 90. ubiegłego stulecia, przy czym w ostatnim okresie masowo.
Dopiero w 1996 roku na mocy zarządzenia ministra zdrowia i opieki społecznej w sprawie dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia, wydzielanych przez materiały budowlane, urządzenia i elementy wyposażenia w pomieszczeniach przeznaczonych na pobyt ludzi, subit został uznany za substancję szkodliwą i wycofany z użytku wewnątrz budynków.
W Unii Europejskiej z subitem zaczęto systemowo walczyć już w latach osiemdziesiątych ubiegłego stulecia. Aktualnie zastosowanie lepiku asfaltowego ograniczone jest do prac budowlanych prowadzonych na zewnątrz, np. na dachach.
Jakie schorzenia wywołuje subit?
Substancje emitowane przez subit powodują m.in. podrażnienie śluzówek, wywołują choroby górnych i dolnych dróg oddechowych. Subit jest szkodliwy dla alergików, szczególnie dzieci, które bawią się na podłodze. Ale przede wszystkim działa rakotwórczo. Najbardziej szkodliwą substancją zawartą w subicie jest benzopiren, zdaniem specjalistów odpowiedzialny za 20 chorób lub grup schorzeń. Szkodzi płucom, krtani, gardłu, przełykowi, jamie ustnej, pęcherzowi moczowemu i trzustce, powoduje nowotwory żołądka i wątroby.
Subit – jak rozpoznać trujący lepik asfaltowy?
Jeśli budynek powstał w latach powojennych (do roku 1996) jest duże prawdopodobieństwo obecności subitu w mieszkaniu – inne kleje były wówczas rzadkością. Jak go rozpoznać?
Subit ma czarnoszary lub czarny kolor, który może być widoczny w szparach na łączeniu klepek. Jeśli nie, trzeba jedną z deszczułek podłogowych wyjąć i sprawdzić co jest pod spodem. Jeżeli płytka ciężko odchodzi, prawdopodobieństwo, że przyklejono ją na subit rośnie – ten klej trzyma mocno. Paradoksalnie więc, z punktu widzenia zdrowia, lepszy jest rozklekotany parkiet.
Drugą charakterystyczną cechą subitu jest zapach – smolisty i nieprzyjemny. Można więc ostrzem noża podłubać w szparze między klepkami, a potem ją powąchać – jeśli będzie wydzielała woń zbliżoną do tej, którą rozsiewa po okolicy ekipa naprawiająca asfalt, to znak, że do klejenia parkietu użyto subitu.
Czy użyto subitu czy zwykłego kleju możemy się upewnić, przeprowadzając test benzyny – nasączony nią zwykły klej powinien się rozpuścić, lepik asfaltowy – nie.
Czy stary subit jest szkodliwy?
Tak. Początkowo sądzono, że po położeniu parkietu pomieszczenie trzeba wywietrzyć i to wystarczy. Później zalecenia dotyczące wietrzenia zmieniono, wydłużając ten okres do czterech tygodni (tak zalecał Państwowy Zakład Higieny). Dziś wiadomo, że subit emituje szkodliwe substancje znacznie dłużej i nawet po 50 latach jest trujący.
Ile kosztuje usuwanie subitu?
Usuwanie subitu nie wymaga uprawnień tak, jak to jest w przypadku eternitu, teoretycznie można więc wszystkie prace przeprowadzić samemu. Jednak zaleca się, by powierzyć je specjalistom. Koszt takiej operacji to około 40 zł/m2 (za samo bezpyłowe usunięcie subitu), a demontaż, usunięcie subitu, utylizacja starego parkietu i resztek kleju – około 12 zł/m2. To jest najlepsze rozwiązanie, ponieważ szkodliwe są zarówno opary, jak i pył. Po prostu szkoda zdrowia!
Zabezpieczenia podczas usuwania subitu
Prace powinno się wykonywać w pełnym zabezpieczeniu – szczelnym kombinezonie, okularach i masce przeciwpyłowej o najwyższych parametrach. Praca przy usuwaniu subitu nie może trwać dłużej niż sześć godzin na dobę. Wszystkie używane podczas niej maszyny muszą być wyposażone worki na pył, które nie przepuszczają cząsteczek o średnicy 1 mikrona i mniejszych, HEPA 14 (tak stanowi norma BHP).
Sposoby usuwania subitu
Można skuć całą posadzkę i następnie wykonać nową wylewkę. To kosztowne i długotrwałe prace. Prościej i taniej będzie po zdjęciu klepek mechanicznie wyszlifować całą powierzchnię, odpylić ją (używając bezpyłowego odkurzacza przemysłowego), a następnie pokryć gruntem epoksydowym.
Do usuwania subitu używa się specjalistycznego sprzętu – szlifierek planetarnych, frezarek do betonu. Pod żadnym pozorem nie wolno tego robić zwykłą cykliniarką – grozi to uszkodzeniem maszyny, a co gorsza – podgrzaniem subitu, przez co zwiększa się emisja szkodliwych związków.
Utylizacja subitu
Pod żadnym pozorem nie wolno wykorzystywać ponownie starych klepek – ani we wnętrzach, ani jako materiał opałowy! Należy je spakować w szczelne worki foliowe i przekazać firmie przyjmującej toksyczne odpady.
Czytaj też:
Utylizacja eternitu – procedury, wymagania, kosztyCzytaj też:
Jak usunąć grzyb ze ściany? Skuteczne metody usuwania niebezpiecznych plam