Pysznogłówka ogrodowa (Monarda didyma), nazywana też bergamotką, była popularna w ogrodach PRL, a dziś wraca jako modny, wielofunkcyjny gatunek. Zachwyca kwiatami w odcieniach czerwieni, fioletu, różu i kremu, a jej zapach nie tylko przyciąga motyle i pszczoły, ale także... skutecznie odstrasza kleszcze i ślimaki.
Co sprawia, że te pajęczaki trzymają się od niej z daleka? Sekret tkwi w olejkach eterycznych, które zawierają m.in. tymol, karwakrol i cytral – substancje o działaniu repelencyjnym wobec kleszczy.
Jak działa pysznogłówka i czy warto ją sadzić jako naturalny repelent?
Związki zapachowe emitowane przez pysznogłówkę wpływają na układ nerwowy kleszczy. Tymol działa neurotoksycznie na wiele bezkręgowców, dezorientując je i zniechęcając do bytowania w pobliżu rośliny. Jednak warto podkreślić: działanie odstraszające dotyczy bezpośredniego otoczenia rośliny. Nie jest to „ochrona ogrodu w całości”, ale skuteczna lokalna bariera.
Dlatego najlepiej sadzić pysznogłówki w miejscach, gdzie często przebywają ludzie lub zwierzęta – w pobliżu tarasu, ścieżek ogrodowych czy altanek. Dobrze komponują się z innymi aromatycznymi roślinami, np. lawendą, kocimiętką i rozmarynem, wzmacniając efekt odstraszający.
Czytaj też:
Ten kwiat był hitem PRL-u, a teraz znowu go chcemy. Pachnie jak wanilia i zachwyca wyglądem
Uprawa pysznogłówki krok po kroku
Monarda didyma najlepiej rośnie w słońcu lub półcieniu, w glebie żyznej i umiarkowanie wilgotnej. Kwitnie od lipca do września, dając efektowny, długotrwały pokaz barw.
Podstawowe zasady uprawy:
- Podlewanie: regularne, ale niezbyt obfite – roślina nie toleruje przelania.
- Cięcie: warto przyciąć pędy po przekwitnięciu, by pobudzić kwitnienie wtórne.
- Rozmnażanie: przez podział kęp wiosną lub jesienią – to także sposób na odmładzanie roślin.
- Mrozoodporność: bardzo dobra – pysznogłówka przetrwa typową polską zimę bez okrywania.
Roślina z apteczki i kosmetyczki
W tradycyjnej medycynie pysznogłówka była stosowana przez rdzennych mieszkańców Ameryki Północnej jako środek przeciwbakteryjny, przeciwzapalny i napotny. Zawarte w niej olejki działają podobnie jak te w oregano i tymianku.
Zastosowania medyczne:
- napary z suszonych liści mogą działać rozgrzewająco i łagodząco przy przeziębieniu;
- olejek z pysznogłówki wykazuje właściwości przeciwgrzybicze i antybakteryjne.
Uwaga: samodzielne stosowanie koncentratów roślinnych bez wiedzy fitoterapeuty może być niebezpieczne. Olejki eteryczne z pysznogłówki są silnie aktywne biologicznie i mogą uczulać.
Czytaj też:
Rośliny odstraszające kleszcze. Rodzina będzie bezpieczna, gdy posadzisz je wiosnąCzytaj też:
Koniecznie posadź ją w swoim ogrodzie – odstrasza kleszcze i ślimaki