1 stycznia 2026 wchodzi całkowity zakaz. Grzywna to nawet 5000 zł – sprawdź, czy ją zapłacisz

Od nowego roku w kilku województwach w Polsce zacznie obowiązywać bezwzględny zakaz używania starych pieców na węgiel i drewno. Tzw. kopciuchy mają zniknąć z gospodarstw domowych najpóźniej do końca 2025 roku, a osoby, które nie dostosują się do przepisów, zapłacą wysokie kary – nawet 5000 zł grzywny. Eksperci przypominają, że czasu na wymianę pozostało naprawdę niewiele.

Dlaczego wprowadzany jest zakaz starych pieców?

Uchwały antysmogowe wprowadzane przez samorządy mają na celu ograniczenie emisji pyłów i toksycznych substancji, które w okresie grzewczym znacząco pogarszają jakość powietrza. Polska wciąż znajduje się w czołówce krajów Unii Europejskiej pod względem smogu. Zanieczyszczenia pochodzą w dużej mierze z gospodarstw domowych, w których używa się przestarzałych, nieefektywnych pieców bez klasy.

Czytaj też:
To drewno grzeje jak buk, a kosztuje mniej. Polacy odkryli nowego faworyta do kominka

– „Kopciuch” to nie tylko niższa efektywność, ale też znacznie wyższe emisje rakotwórczych związków. Ich eliminacja to kwestia zdrowia publicznego, a nie tylko ekologii – wyjaśnia dr inż. Krzysztof Piekarski, ekspert ds. efektywności energetycznej.

Gdzie i od kiedy obowiązuje zakaz?

Zgodnie z uchwałami antysmogowymi:

• Od 1 stycznia 2026 r. całkowity zakaz użytkowania pieców bez klasy wejdzie w życie w województwie podkarpackim.
  Nie będzie można palić ani węglem, ani drewnem w kotłach niespełniających norm emisyjnych.
• W województwie łódzkim od początku 2026 roku każdy piec lub kominek zamontowany przed 1 maja 2018 r. będzie musiał mieć zainstalowany filtr lub elektrofiltr.
• W świętokrzyskim od lipca 2026 r. nie będzie można używać nawet kotłów klasy 5, a w miejscach z dostępem do sieci gazowej lub ciepłowniczej mieszkańcy będą mieli obowiązek podłączenia do niej swoich domów.

W innych regionach – takich jak Śląskie, Małopolskie, Mazowieckie, Dolnośląskie, Pomorskie czy Wielkopolskie – zakazy już obowiązują lub będą sukcesywnie rozszerzane w 2025 roku.

Do kiedy można używać poszczególnych kotłów?

• Piece bez klasy (tzw. kopciuchy) – zakaz w większości województw od 2024 lub 2025 r.
• Kotły klasy 3 i 4 – można używać do końca 2027 r., jeśli uchwała regionalna nie stanowi inaczej.
• Kotły klasy 5 – będą legalne do wyczerpania ich żywotności, ale nie później niż do końca obecnej dekady.

Eksperci podkreślają, że nawet jeśli przepisy pozwalają jeszcze na użytkowanie danego pieca, jego wcześniejsza wymiana może być korzystna finansowo – nowoczesne urządzenia zużywają nawet 40% mniej paliwa i są znacznie bardziej ekologiczne.

Grzywny i kontrole: co grozi spóźnialskim?

Za używanie pieca niespełniającego wymogów uchwały antysmogowej straż miejska może nałożyć mandat do 500 zł.
W przypadku powtarzających się naruszeń, sprawa trafia do sądu, gdzie grozi grzywna do 5000 zł.

Co istotne, kontrole mogą być prowadzone nie tylko na podstawie zgłoszeń, ale także z urzędu – zwłaszcza w gminach objętych programem „Czyste Powietrze”.

Czytaj też:
Już nie pompy ciepła. Polacy masowo wybierają inne źródło ogrzewania

– W praktyce mandat można dostać wielokrotnie, nawet przy każdej kontroli – przypomina prawnik specjalizujący się w prawie ochrony środowiska.

Jak uniknąć kary i zdążyć z wymianą pieca?

Wymiana kopciucha nie musi oznaczać ogromnych kosztów.
Z pomocą przychodzi rządowy program „Czyste Powietrze”, który umożliwia uzyskanie dofinansowania na:

• wymianę pieca na pompę ciepła, piec gazowy lub pelletowy,
• modernizację instalacji grzewczej,
• przyłączenie do sieci ciepłowniczej,
• termomodernizację budynku.

Kwota dofinansowania może sięgać nawet 136 200 zł, w zależności od dochodu i zakresu inwestycji.
Wnioski można składać w lokalnych punktach konsultacyjnych lub przez internet na stronie czystepowietrze.gov.pl.

Ostatni moment na działanie

Dla wielu właścicieli domów końcówka 2025 roku to ostatni dzwonek na wymianę pieca.
W niektórych województwach terminy minęły już w 2024 roku, a spóźnialscy narażają się na wysokie mandaty i utratę dostępu do dotacji.

Czytaj też:
Tym taniej ogrzejesz dom w 2025 roku. Ekogroszek czy pellet?

Eksperci radzą, aby nie czekać do ostatniej chwili – firmy instalacyjne mają coraz więcej zleceń, a czas realizacji nowych inwestycji wydłuża się nawet do kilku miesięcy.

Co zamiast kopciucha? Najlepsze alternatywy

• Pompa ciepła – zeroemisyjne źródło energii, współpracujące z fotowoltaiką.
• Kocioł gazowy kondensacyjny – wysoka sprawność, niskie emisje.
• Kocioł na pellet – ekologiczne rozwiązanie dla domów bez dostępu do gazu.
• Podłączenie do sieci ciepłowniczej – tam, gdzie jest to możliwe, często najtańsza opcja w długim terminie.

Od 1 stycznia 2026 roku wchodzi całkowity zakaz palenia w kopciuchach w kolejnych województwach.
Grzywna do 5000 zł to tylko jedna z konsekwencji – brak wymiany pieca może oznaczać również utracone dopłaty i problemy przy kontroli budynku. To ostatni moment, by skorzystać z dotacji i przejść na nowoczesne źródło ciepła.

FAQ. Najczęściej zadawane pytania o zakaz kopciuchów od 2026 roku

Od kiedy obowiązuje zakaz palenia w starych piecach?

Zakaz wchodzi w życie 1 stycznia 2026 roku w województwach podkarpackim i łódzkim.
W świętokrzyskim surowsze przepisy zaczną obowiązywać od lipca 2026 roku, a w innych regionach — częściowo już wcześniej.

Czego dokładnie nie będzie wolno używać po 1 stycznia 2026?

Zabronione będzie palenie w piecach bez klasy, czyli tzw. kopciuchach.
W niektórych województwach (np. świętokrzyskim) zakaz obejmie nawet kotły klasy 5, jeśli w pobliżu dostępna jest sieć gazowa lub ciepłownicza.

Jakie kary grożą za nielegalne palenie w kopciuchu?

Za używanie starego pieca grozi:

• mandat od 20 do 500 zł (nakładany przez straż miejską),
• grzywna do 5000 zł przy powtarzających się kontrolach.
  Warto pamiętać, że mandat można dostać kilka razy, jeśli kontrole wykazują kolejne naruszenia.

Czy można jeszcze dostać dofinansowanie na wymianę pieca?

Tak. Nadal działa program „Czyste Powietrze”, w ramach którego można otrzymać nawet 136 200 zł dotacji.
Dofinansowanie obejmuje m.in. wymianę pieca, montaż pompy ciepła, instalację fotowoltaiki i termomodernizację budynku.

Do kiedy można używać kotłów klasy 3 i 4?

Większość uchwał antysmogowych dopuszcza ich użytkowanie do końca 2027 roku.
Jednak niektóre województwa (np. Mazowieckie i Śląskie) mogą wprowadzić krótsze terminy. Warto sprawdzić lokalne przepisy na stronie urzędu marszałkowskiego.

Co się stanie, jeśli nie wymienię pieca na czas?

Po wejściu w życie zakazu:

• możesz dostać mandat lub grzywnę,
• możesz stracić prawo do dotacji z programu „Czyste Powietrze”,
• podczas sprzedaży lub wynajmu nieruchomości inspektor może nie dopuścić budynku do użytku bez ekologicznego źródła ogrzewania.

Jakie piece będą dozwolone po 2026 roku?

Legalne będą:

• pompy ciepła,
• kotły gazowe kondensacyjne,
• piece na pellet z certyfikatem Ecodesign,
• podłączenia do sieci ciepłowniczej.
  Wszystkie te urządzenia spełniają aktualne normy emisji spalin i kwalifikują się do dotacji.

Jak sprawdzić, czy mój piec spełnia normy?

Na tabliczce znamionowej powinna znajdować się informacja o klasie urządzenia (od 1 do 5).
Jeśli jej nie ma – oznacza to, że piec jest pozaklasowy i podlega obowiązkowej wymianie.
Dodatkowo dane można zweryfikować w Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków (CEEB).

Czy kominek też trzeba będzie wymienić?

Tak – w województwie łódzkim od 1 stycznia 2026 r. wszystkie kominki zamontowane przed 2018 rokiem będą musiały mieć urządzenia filtrujące lub spełniać normę Ecodesign.

Czy można dostać karę za palenie drewnem?

Nie, jeśli drewno jest suche i spalane w nowoczesnym piecu lub kominku z odpowiednim certyfikatem.
Zakaz dotyczy wyłącznie urządzeń nieefektywnych i pozbawionych filtrów, które emitują nadmiar dymu i pyłów.

Kiedy najlepiej złożyć wniosek o dotację?

Najlepiej jeszcze w 2025 roku – im bliżej terminu wprowadzenia zakazu, tym dłużej trzeba czekać na decyzję i montaż nowego urządzenia.
Wnioski można składać online lub w punktach informacyjnych programu Czyste Powietrze.

Czy wymiana pieca się opłaca?

Tak, i to z kilku powodów:

• nowoczesny kocioł lub pompa ciepła zużywa nawet 40% mniej paliwa,
• rachunki za ogrzewanie spadają o kilkaset złotych rocznie,
• unikniesz kar i kontroli,
• poprawisz jakość powietrza w okolicy i komfort cieplny w domu.

Czytaj też:
Kominki pod lupą prawa. Kara za palenie drewnem zaskoczy wielu PolakówCzytaj też:
Nie pal tym w piecu! Mandaty do 5000 zł, Polacy często zapominają