Kurkuma (Curcuma longa) od lat budzi zainteresowanie nie tylko kucharzy, ale i ogrodników. Znana z właściwości prozdrowotnych i intensywnego, żółtego koloru kłącza, roślina ta może być także spektakularną ozdobą wnętrza. W odpowiednich warunkach z powodzeniem można ją uprawiać w doniczce, a nawet latem wystawić na taras lub do ogrodu. Jakie wymagania ma kurkuma i jak o nią dbać, by nie tylko pięknie rosła, ale i dostarczała aromatycznego kłącza?
Skąd pochodzi kurkuma? Roślina z tropików o wielu obliczach
Curcuma longa to bylina z rodziny imbirowatych (Zingiberaceae), pochodząca z Azji Południowej, przede wszystkim z Indii i Sri Lanki. Naturalnie rośnie w klimacie tropikalnym, w lasach monsunowych, gdzie panuje wysoka wilgotność i temperatura nie spada poniżej 20°C. Znana jest głównie jako przyprawa i surowiec zielarski, ale w Europie coraz częściej traktowana jest również jako roślina ozdobna.
Jak wygląda kurkuma i czym się wyróżnia?
Kurkuma osiąga w uprawie doniczkowej wysokość od 60 do 100 cm. Tworzy efektowne, jasnozielone, lancetowate liście, osadzone na długich ogonkach. W okresie letnim może zakwitnąć – jej kwiatostany przypominają nieco te u bromelii czy storczyków, mają kłosowaty kształt i mogą być białe, różowe lub fioletowe w zależności od odmiany. Jednak największą wartość użytkową ma kłącze – pogrubione, jasnożółte podziemne pędy, z których pozyskuje się kurkuminę, cenioną za właściwości przeciwzapalne, przeciwutleniające i przeciwnowotworowe.
Jak uprawiać kurkumę w doniczce? Wymagania rośliny
Uprawa kurkumy w domu nie należy do najłatwiejszych, ale jest jak najbardziej możliwa – zwłaszcza gdy zapewni się jej warunki zbliżone do naturalnych:
Stanowisko: Jasne, ale z rozproszonym światłem. Bezpośrednie słońce może poparzyć liście.
Temperatura: Optymalna to 22–28°C. Kurkuma nie toleruje chłodów – poniżej 15°C jej wzrost wyraźnie hamuje.
Podłoże: Przepuszczalne, próchniczne, lekko kwaśne (pH 5,5–6,5). Dobrze sprawdza się mieszanka ziemi uniwersalnej z dodatkiem piasku i kompostu.
Podlewanie: Obfite, ale z umiarkowaną częstotliwością. Podłoże powinno być stale lekko wilgotne, ale nie mokre – nadmiar wody sprzyja gniciu kłączy.
Nawożenie: Co 2–3 tygodnie nawozem organicznym lub płynnym nawozem do roślin zielonych.
Pojemnik: Szeroka donica z otworami drenażowymi – kurkuma ma poziomy system korzeniowy.
Kiedy i jak sadzić kurkumę?
Kłącza sadzi się wczesną wiosną (marzec–kwiecień), na głębokość ok. 5 cm. Przed sadzeniem można je namoczyć w ciepłej wodzie przez 24 godziny, co przyspieszy kiełkowanie. Najlepiej wykorzystać zdrowe, jędrne kawałki z wyraźnymi „oczami”.
Początkowo doniczkę warto trzymać w cieple (ok. 25°C), np. na macie grzewczej lub blisko kaloryfera. Wzrost zaczyna się powoli – pierwsze liście mogą pojawić się dopiero po kilku tygodniach.
Czy kurkumę można uprawiać na zewnątrz?
Tak, ale tylko sezonowo. W ciepłych miesiącach (od końca maja do września) kurkumę można wynieść na balkon, taras lub do ogrodu – pod warunkiem, że miejsce będzie osłonięte od wiatru i słońca. Roślina nie znosi przeciągów i silnego nasłonecznienia.
Jesienią, zanim temperatura spadnie poniżej 15°C, doniczkę należy zabrać do domu. Po zakończeniu wegetacji (zwiędnięciu liści) kłącza można wyjąć, oczyścić i przechować do wiosny w suchym, chłodnym miejscu (np. w torfie lub trocinach).
Kiedy zbierać kłącze i jak je przechowywać?
Kłącze nadaje się do zbioru po 8–10 miesiącach od posadzenia, gdy liście zaczynają żółknąć i zasychać. Po wykopaniu należy je dokładnie oczyścić, sparzyć wrzątkiem i wysuszyć – w całości lub po pokrojeniu.
Świeże kłącze można również przechowywać w lodówce, owinięte w papier lub zamknięte w pojemniku. Używa się go tak samo jak imbiru – do herbat, koktajli, curry czy dań warzywnych.
Uprawa kurkumy w doniczce to nie tylko sposób na egzotyczną dekorację, ale też szansa na samodzielne pozyskanie tej cennej rośliny przyprawowej. Choć wymaga ciepła, wilgoci i cierpliwości, przy odpowiedniej pielęgnacji odwdzięczy się bujnym wzrostem i zdrowym plonem. A przy tym – jest niezwykle efektowna, zwłaszcza w okresie kwitnienia.
Źródła naukowe:
– Ravindran, P. N., et al. Turmeric: The Genus Curcuma. CRC Press, 2007
– USDA Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System
– International Journal of Applied Research in Natural Products, 2020
Czytaj też:
Tych 7 nawyków zmieni rośliny doniczkowe nie do poznania – trzeci zaskakujeCzytaj też:
Z kuchennego odpadu robię turbo odżywkę do roślin. Wystarczy obrać ziemniaki na obiad