Ćma bukszpanowa (Cydalima perspectalis) to inwazyjny motyl, którego larwy potrafią w krótkim czasie zniszczyć całe krzewy bukszpanu. Pochodzący z Azji szkodnik pojawił się w Polsce w 2012 roku i od tego czasu jego populacja systematycznie rośnie, szczególnie w cieplejszych rejonach kraju. Gąsienice ćmy żerują nie tylko na bukszpanach, ale także na innych roślinach, takich jak trzmielina czy ostrokrzew.
Jak rozpoznać atak ćmy bukszpanowej?
Pierwszymi objawami obecności ćmy bukszpanowej są obgryzione brzegi liści oraz obecność charakterystycznej pajęczyny na roślinach. W miarę postępu inwazji, krzewy stają się coraz bardziej ogołocone, a ich liście żółkną i opadają. W skrajnych przypadkach, bukszpany mogą całkowicie obumrzeć.
Czytaj też:
Weź ze spiżarni i posyp bukszpany. Larwy szkodnika spadają jedna po drugiej
Ekspercka opinia
Profesor Stanisław Czachorowski, entomolog z Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, podkreśla:
„Zimozielony bukszpan jest cenną ozdobą ogrodu. Nie gubi liści, więc nie trzeba ich grabić. Ma to jednak swoje złe strony, bo gdy następuje tak zwany gołożer, czyli gdy gąsienice zjedzą wszystko do gołych gałęzi, to krzew nie potrafi już odbić. Jego liście przyrastają bardzo wolno”.
Skuteczne metody zwalczania ćmy bukszpanowej
1. Ręczne usuwanie larw
Regularne przeglądanie krzewów i ręczne usuwanie gąsienic oraz kokonów może znacząco ograniczyć populację szkodnika. Warto również stosować silny strumień wody do zmywania larw z roślin.
2. Naturalne opryski
Domowe preparaty, takie jak roztwór szarego mydła czy rozcieńczony ocet spirytusowy, mogą być skuteczne w walce z ćmą bukszpanową. Opryski należy przeprowadzać regularnie, szczególnie w okresie intensywnego żerowania larw.
3. Regularne przycinanie
Przycinanie bukszpanów nie tylko poprawia ich estetykę, ale także pomaga w zwalczaniu ćmy bukszpanowej. Usuwanie zainfekowanych części rośliny oraz zwiększenie przewiewności krzewów utrudnia rozwój szkodnika. Dodatkowo, przycinanie ułatwia dostęp do wnętrza rośliny podczas oprysków.
4. Chemiczne środki ochrony roślin
W przypadku silnej inwazji, konieczne może być zastosowanie zarejestrowanych preparatów chemicznych. Należy jednak pamiętać, że niektóre środki są przeznaczone wyłącznie dla profesjonalnych użytkowników i wymagają odpowiednich pozwoleń.
Czytaj też:
Gdy tylko zrobił się cieplej, larwy wyjdą na żer
Metoda z proszkiem do pieczenia
Hiszpańscy ogrodnicy stosują proszek do pieczenia jako naturalny środek zwalczający ćmę bukszpanową. Posypują nim równomiernie krzewy, a następnie spryskują rośliny roztworem przygotowanym z 15 g proszku do pieczenia i 1 litra wody. Dodatkowo, w przypadku niewysokich bukszpanów, można je przykryć folią na kilka dni, co w połączeniu z działaniem proszku skutecznie eliminuje szkodniki.
Dlaczego proszek do pieczenia zabija ćmę bukszpanową
Proszek do pieczenia składa się głównie z wodorowęglanu sodu (sody oczyszczonej) oraz kwasu winowego lub innych regulatorów pH. To właśnie zasadowy odczyn tego związku odpowiada za jego toksyczne działanie na gąsienice ćmy bukszpanowej. Oto, jak to działa:
1. Zakłócenie równowagi pH na powierzchni ciała gąsienic
Gąsienice ćmy mają bardzo delikatną skórę (kutykulę), która nie radzi sobie z działaniem zasadowych substancji. Proszek do pieczenia może:
- podrażniać ich ciało i układ pokarmowy,
- prowadzić do odwodnienia i utraty zdolności żerowania,
- zakłócać ich proces oddychania przez skórę.
2. Działanie fizyczne – wysuszające
Suchy proszek działa też mechanicznie – osusza ciało gąsienicy i uszkadza przędzę, którą tworzą. Gdy pokryje owady i ich kokony, utrudnia im poruszanie się, oddychanie i ukrywanie się w gęstwinie krzewu.
3. Zaburzenie mikrośrodowiska
Opryski z proszku do pieczenia zakwaszają lub alkalizują środowisko na liściach i wśród pędów. Zmiana pH w miejscu żerowania może być dla gąsienic śmiertelna – zaburza ich zdolność do trawienia liści i przyswajania pokarmu.
Co mówi ekspert?
W rozmowie z „El País” hiszpański ogrodnik ekologiczny, Antonio Merino, tłumaczy:
„Stosujemy proszek do pieczenia, bo jest bezpieczny dla ludzi i pszczół, ale zabójczy dla larw ćmy. To sposób, który działa szybko i nie szkodzi bukszpanom”.
Czytaj też:
Szkodnik z Chin pożera nasze żywopłoty. Ten oprysk zwalczy gąsienice
FAQ – Najczęściej zadawane pytania
Czy ćma bukszpanowa atakuje tylko bukszpany?
Nie, gąsienice ćmy bukszpanowej mogą żerować również na innych roślinach, takich jak trzmielina czy ostrokrzew.
Jak często należy przeprowadzać opryski?
Opryski powinny być przeprowadzane regularnie, szczególnie w okresie intensywnego żerowania larw, czyli od wiosny do jesieni.
Czy metoda hiszpańska jest bezpieczna dla roślin?
Tak, jednak należy pamiętać, że proszek do pieczenia ma odczyn zasadowy, dlatego kurację warto zakończyć po dwóch tygodniach, aby nie zmienić pH gleby.
Czy istnieją naturalni wrogowie ćmy bukszpanowej w Polsce?
Obecnie ćma bukszpanowa nie ma naturalnych wrogów w Polsce, co utrudnia jej zwalczanie.
Czy warto całkowicie rezygnować z uprawy bukszpanów?
Nie, odpowiednia profilaktyka i regularne zabiegi pielęgnacyjne mogą skutecznie chronić bukszpany przed ćmą bukszpanową.
Czytaj też:
Ćma bukszpanowa atakuje już od kwietnia. Tak uratujesz swoje krzewy!Czytaj też:
Proszek, który niszczy ćmę bukszpanową w zaledwie kilka godzin!