Nie tylko zdobi ogród intensywnymi barwami i aromatem, lecz także odstrasza kleszcze – pysznogłówka ogrodowa to roślina, którą warto posadzić w czerwcu. Kwitnie aż do jesieni, przyciąga pszczoły i motyle, a jej zapach skutecznie zniechęca nieproszonych gości. Sprawdź, jak ją pielęgnować i dlaczego powinna zagościć w ogrodzie.
Pysznogłówka ogrodowa – dekoracja, która działa
Pysznogłówka ogrodowa (Monarda didyma), znana również jako bergamotka lub monarda, to bylina pochodząca z Ameryki Północnej. W polskich warunkach klimatycznych doskonale radzi sobie jako roślina ozdobna i użytkowa. Kwitnie długo – od lipca aż do pierwszych chłodów – i wyróżnia się niezwykłą urodą: rurkowate kwiaty tworzą gęste, barwne główki w odcieniach czerwieni, fioletu, różu, kremu czy żółci.
Czytaj też:
Rośliny odstraszające kleszcze. Rodzina będzie bezpieczna, gdy posadzisz je wiosną
Ale jej największą zaletą są olejki eteryczne – to one nadają pysznogłówce cytrusowy, ziołowy lub nawet lekko owocowy zapach. Co ważne, substancje te wykazują działanie odstraszające na owady – w tym kleszcze. Dlatego pysznogłówka zyskuje coraz większe uznanie wśród ogrodników szukających naturalnych metod ochrony.
Dlaczego pysznogłówka odstrasza kleszcze
Zapach pysznogłówki zawdzięczamy zawartości naturalnych olejków eterycznych, m.in. tymolu i cytralowi. Związki te działają drażniąco na aparat zmysłowy kleszczy, ograniczając ich aktywność na danym terenie. Jak wynika z badań opublikowanych przez Instytut Ochrony Roślin – PIB, niektóre związki terpenowe mogą skutecznie odstraszać pasożyty z rodziny Ixodidae.
Czytaj też:
11 mało znanych roślin, które kwitną w sierpniu – poznaj je wszystkie
To sprawia, że pysznogłówkę warto sadzić w pobliżu miejsc, w których przebywamy latem – tarasów, altan, dziecięcych kącików zabaw, czy ścieżek prowadzących do warzywnika. Stanowi nie tylko naturalną barierę ochronną, ale również piękną ozdobę.
Idealne warunki uprawy: słońce, wilgoć, przestrzeń
Pysznogłówka najlepiej rośnie w pełnym słońcu lub półcieniu. Gleba powinna być żyzna, próchniczna i stale lekko wilgotna – roślina nie toleruje ani suszy, ani zalewania. Optymalne pH to lekko kwaśne do obojętnego (6,0–7,0).
Podczas upałów warto podlewać ją częściej, ale z umiarem – zalanie korzeni sprzyja chorobom grzybowym. Zaleca się również ściółkowanie – ograniczy to parowanie wody i rozwój chwastów.
Wysokie odmiany warto sadzić w grupach, zachowując odstępy ok. 40–50 cm – pysznogłówki rozrastają się przez podziemne rozłogi i potrzebują przestrzeni.
Pielęgnacja i cięcie – co robić, by kwitła aż do jesieni?
Choć pysznogłówka nie jest szczególnie wymagająca, warto poświęcić jej odrobinę uwagi, by cieszyć się jej długim kwitnieniem. Oto podstawowe zabiegi pielęgnacyjne:
- Podlewanie: w czasie suszy regularne, ale niezbyt obfite.
- Przycinanie: po przekwitnięciu przycinamy przekwitłe kwiatostany, co pobudzi roślinę do kolejnego kwitnienia.
- Nawożenie: zalecane są nawozy organiczne – kompost lub obornik granulowany.
- Rozmnażanie: pysznogłówkę łatwo rozmnożyć przez podział kęp wiosną lub jesienią.
Warto też wiedzieć, że to bylina mrozoodporna – nie wymaga okrywania na zimę. Przed zimą można jednak przyciąć nadziemną część rośliny, by ograniczyć rozwój patogenów.
Roślina dla pszczół i ludzi
Pysznogłówka ogrodowa to nie tylko ozdoba, która odstrasza kleszcze, ale również roślina miododajna. Jej nektar przyciąga pszczoły, trzmiele i motyle – co ma duże znaczenie dla bioróżnorodności i wspomagania zapylania w ogrodzie.
Czytaj też:
Odstraszają szkodniki – kleszcze i ślimaki, są proste w uprawie
Dodatkowo jej liście i kwiaty zawierają związki o działaniu przeciwbakteryjnym i przeciwzapalnym. W medycynie ludowej stosowano napary z pysznogłówki na infekcje gardła i skóry. Obecnie z suszonych liści można przygotować herbatki ziołowe, choć zbiory do użytku domowego najlepiej ograniczyć do odmian niepestycydowanych.
Bergamotka w kompozycjach ogrodowych
Ze względu na efektowny pokrój i różnorodność barw, pysznogłówka doskonale komponuje się z innymi bylinami letnimi. Szczególnie dobrze wygląda w towarzystwie:
- rudbekii,
- jeżówek purpurowych,
- lawendy,
- przetacznika,
- rozchodników okazałych.
Nadaje się zarówno do ogrodów naturalistycznych, jak i rabat wiejskich czy nowoczesnych ogrodów w stylu eko.
Warto posadzić ją w czerwcu
Czerwiec to idealny czas na sadzenie pysznogłówki z gotowych sadzonek lub przez podział kęp. Roślina szybko się aklimatyzuje i zakwitnie już w pierwszym roku po posadzeniu, zwłaszcza jeśli wybierzemy odmiany wcześnie kwitnące, np. ‘Cambridge Scarlet’, ‘Jacob Cline’ czy ‘Croftway Pink’.
Jeśli posadzimy ją w czerwcu, pysznogłówka zakwitnie w lipcu i będzie cieszyć oczy aż do końca września – czyli nawet przez 90 dni. A w międzyczasie – odstraszy kleszcze.
Czytaj też:
Koniecznie posadź ją w swoim ogrodzie – odstrasza kleszcze i ślimakiCzytaj też:
Ten oprysk z białego proszku działa błyskawicznie. Mszyce i wciornastki znikają jak ręką odjął!