Bukszpan od lat był symbolem eleganckiego ogrodu. Niestety, obecnie równie często symbolizuje porażkę w walce z ćmą bukszpanową. Coraz więcej ogrodników decyduje się na jego zamianę. Jakie rośliny warto wybrać, by uniknąć szkodnika i zachować estetykę ogrodu? Przedstawiamy trzy najlepsze gatunki, które łączą urodę bukszpanu z większą odpornością.
Dlaczego bukszpany są coraz rzadziej sadzone?
Bukszpan (Buxus sempervirens) przez lata uchodził za niezawodną roślinę ozdobną – zimozieloną, łatwą w formowaniu, efektowną w nasadzeniach formalnych i swobodnych. Niestety, jego popularność ściągnęła na niego nowego wroga – ćmę bukszpanową (Cydalima perspectalis). Gatunek ten, inwazyjny w Europie od 2007 roku, w Polsce zaczął rozprzestrzeniać się intensywnie po roku 2016. Samica składa nawet 150 jaj, a larwy w kilka dni ogołacają krzewy z liści, prowadząc do ich obumarcia.
Zwalczanie ćmy bukszpanowej jest trudne i często nieskuteczne. Chemiczne opryski oddziałują również na pożyteczne owady, a naturalne wrogowie – jak np. pasożytnicze błonkówki – nie są w stanie zahamować jej ekspansji. Co więcej, dorosłe osobniki potrafią przemieszczać się na duże odległości, co sprawia, że nawet intensywne działania nie gwarantują sukcesu.
Nic dziwnego, że ogrodnicy zaczęli szukać estetycznych, ale mniej podatnych na ataki zamienników.
Laurowiśnia – zimozielony elegancki żywopłot
Laurowiśnia wschodnia (Prunus laurocerasus) to jeden z najczęściej polecanych zamienników bukszpanu. Ma błyszczące, skórzaste liście, które zimą pozostają zielone. Rośnie szybko, tworząc zwarte żywopłoty i może być łatwo formowana.
Zalety:
- ozdobne, pachnące kwiaty wiosną i czasem ponownie jesienią,
- odporność na zanieczyszczenia powietrza,
- zdolność do wzrostu w cieniu i półcieniu.
Czytaj też:
Zakładanie i pielęgnowanie żywopłotów krok po kroku
Wady:
- wymaga gleby żyznej, przepuszczalnej i o zasadowym pH,
- liście, kwiaty i owoce są trujące (obecność glikozydów cyjanogennych),
- w rzadkich przypadkach może być atakowana przez ćmę bukszpanową, ale uszkodzenia są minimalne i łatwe do opanowania.
Z punktu widzenia ekologicznego laurowiśnia jest cenniejsza niż bukszpan – jej kwiaty są źródłem pożytku dla zapylaczy w okresie, gdy inne gatunki nie kwitną.
Czytaj też:
Ćma bukszpanowa zniknie w 48 godzin. Wystarczy produkt za grosze z kuchni
Ostrokrzew karbowanolistny – niemal identyczny jak bukszpan
Ilex crenata, czyli ostrokrzew karbowanolistny, wyglądem do złudzenia przypomina bukszpan, ale jest od niego znacznie odporniejszy na szkodniki. W przeciwieństwie do bukszpanu, nie jest atakowany przez ćmę.
Zalety:
- gęsty pokrój i drobne, zimozielone liście,
- szeroka gama odmian, w tym karłowe i kolumnowe,
- doskonale znosi cięcie, można z niego tworzyć formy geometryczne.
Wady:
- preferuje gleby lekko kwaśne,
- młode rośliny mogą wymagać osłony zimą na terenach o surowym klimacie.
Warto dodać, że ostrokrzew nie zawiera alkaloidów toksycznych dla ludzi ani zwierząt, co czyni go bezpieczniejszym wyborem dla ogrodów, z których korzystają dzieci.
Ligustr zimozielony – odporny, szybkorosnący i efektowny
Ligustr zimozielony (Ligustrum ovalifolium) to kolejny doskonały zamiennik bukszpanu – szczególnie tam, gdzie warunki glebowe są gorsze. Ten silnie rosnący krzew dorasta nawet do 4 metrów i tworzy gęsty, estetyczny żywopłot.
Zalety:
- szybki wzrost (nawet 1 m rocznie),
- tolerancja na cięcie i formowanie,
- wysoka odporność na choroby, mróz i szkodniki – w tym ćmę bukszpanową.
Wady:
- częściowa utrata liści zimą w bardzo chłodne zimy (niektóre odmiany są tylko częściowo zimozielone),
- nie jest całkowicie bezpieczny – jego jagody są trujące dla ludzi.
Dzięki swojej wytrzymałości i małym wymaganiom jest to roślina polecana do ogrodów przydomowych, parków i zieleni miejskiej. Preferuje stanowiska słoneczne, ale dobrze rośnie również w półcieniu.
Zamień bukszpan, ale nie estetykę
Wybór roślin alternatywnych dla bukszpanu nie oznacza rezygnacji z eleganckiego wyglądu ogrodu. Zarówno laurowiśnia, ostrokrzew karbowanolistny, jak i ligustr zimozielony oferują wysoką wartość estetyczną, a jednocześnie są odporne na ćmę bukszpanową, która w wielu regionach Polski staje się szkodnikiem trudnym do zwalczenia.
Jeśli zależy ci na zachowaniu struktury ogrodu, regularnych liniach i wiecznie zielonym żywopłocie – sięgnij po sprawdzone zamienniki. Pamiętaj też, że różnorodność biologiczna zwiększa odporność ogrodu na szkodniki – dlatego warto urozmaicać nasadzenia.
Czytaj też:
Sekator czy kosiarka? Bezpieczne przycinanie żywopłotu laurowiśni
Czytaj też:
Ćma bukszpanowa zgładzona w dobę. Wystarczy proszek z kuchni