Latem zagrożenie związane z kleszczami wzrasta wielokrotnie. Ocieplenie klimatu, łagodne zimy i wilgotne okresy wiosenno-letnie tworzą dla nich idealne warunki do rozwoju. Kleszcze to nie tylko uciążliwe pasożyty – ich ukąszenia mogą prowadzić do poważnych chorób, takich jak borelioza czy kleszczowe zapalenie mózgu. Ogród może stać się ich siedliskiem, jeśli nie zadbamy o odpowiednią pielęgnację i właściwy dobór roślin.
Wilgoć, cień i gęsta roślinność – idealne środowisko dla kleszczy
Kleszcze (Ixodida) potrzebują wilgoci i cienia do przetrwania. Wysokie temperatury bez odpowiedniej wilgotności są dla nich zabójcze. Dlatego w ogrodzie szukają miejsc osłoniętych i chłodnych – takich jak gęste zarośla, paprocie, rośliny okrywowe i niekoszona trawa.
Badania potwierdzają, że populacje kleszczy są znacząco wyższe w siedliskach o dużej wilgotności ściółki, gęstym runie i ograniczonym nasłonecznieniu. To właśnie te warunki sprzyjają ich aktywności i rozmnażaniu.
Czytaj też:
Ślimaki zniknęły z mojego ogrodu na zawsze. Sprawdzony oprysk i inne niezawodne sposoby
Rośliny, które przyciągają kleszcze
Niektóre gatunki roślin mogą nieświadomie tworzyć idealne środowisko dla kleszczy. Oto najczęstsze „pułapki” ogrodowe:
- Paprocie– utrzymują wilgoć i cień, nawet podczas upałów.
- Gęste krzewy i żywopłoty – np. bukszpan, ligustr czy forsycja, jeśli są nieprzycinane.
- Rośliny okrywowe – takie jak barwinek, bluszcz pospolity, runianka japońska.
- Wysoka trawa i chwasty – klasyczne środowisko żerowania.
- Sterty liści i ściółki – pozostawione w cieniu stają się wilgotnym schronieniem.
Należy także unikać niekontrolowanego rozrostu roślin przy ogrodzeniu – to typowa „autostrada” dla kleszczy wędrujących z terenów dzikich (potwierdzają to m.in. badania Instytutu Medycyny Wsi w Lublinie, 2022).
Co przyciąga kleszcze oprócz roślin?
- Zwierzęta – zwłaszcza dzikie ssaki (jeże, sarny, kuny), ale także psy i koty mogą przynosić kleszcze do ogrodu.
- Wilgotne miejsca – niedrożne rynny, przeciekające zbiorniki na wodę, kompost w cieniu.
- Nieporządek w ogrodzie – sterty drewna, desek, gruzu i niekoszona trawa.
Czytaj też:
Rozsyp to zamiast soli. Ślimaki znikną jak kamfora, a ogród odżyje
Jakie rośliny odstraszają kleszcze?
Na szczęście są też rośliny, które działają odstraszająco – głównie dzięki zawartości naturalnych olejków eterycznych:
- Lawenda wąskolistna (Lavandula angustifolia)
- Rozmaryn lekarski (Rosmarinus officinalis)
- Kocimiętka właściwa (Nepeta cataria) – potwierdzone działanie repelencyjne (Peterson et al., 2002)
- Piołun i bylica estragon (Artemisia absinthium, Artemisia dracunculus)
- Czosnek niedźwiedzi – działa pośrednio przez zmiany zapachu gleby
- Wrotycz pospolity (Tanacetum vulgare) – bardzo silne działanie odstraszające, ale toksyczny dla zwierząt domowych.
Mądrze pielęgnowany ogród to bezpieczny ogród
Nie chodzi o całkowite wyeliminowanie dzikiej roślinności, ale o utrzymanie równowagi i unikanie chaosu przestrzennego. Najważniejsze zasady:
- Regularne koszenie trawy.
- Przycinanie krzewów i żywopłotów.
- Usuwanie opadłych liści i resztek roślinnych.
- Ograniczanie siedlisk dla dzikich zwierząt (np. przez zabezpieczenie ogrodzenia).
- Sadzenie roślin odstraszających i poprawiających mikroklimat.
Kleszcze nie pojawiają się w ogrodzie przypadkowo – są przyciągane przez konkretne warunki i roślinność. Aby zminimalizować ryzyko ich występowania, warto zrezygnować z gęstych okryw, wilgotnych paproci i zaniedbanej zieleni. Zamiast tego postaw na mądrą pielęgnację, przewiewną strukturę roślin i aromatyczne gatunki o działaniu odstraszającym. To sposób na bezpieczny i piękny ogród bez kleszczy – również latem.
Czytaj też:
Przypominają kleszcze – czy ich pojawienie się na balkonie zwiastuje kłopoty?Czytaj też:
Postaw to w ogrodzie, a kleszcze się wyprowadzą na dłużej