Kompost to jeden z najcenniejszych nawozów organicznych, jakie możemy przygotować we własnym ogrodzie. Jesienią, gdy przybywa liści, resztek roślin i bioodpadów, warto zadbać o kompostownik szczególnie starannie. Odpowiednie zabiegi we wrześniu i październiku sprawią, że wiosną otrzymasz bogaty, pachnący próchnicą materiał, który wzmocni glebę i rośliny.
Dlaczego jesień to najlepszy czas na prace przy kompoście?
Jesień to okres obfitości materiału organicznego – opadłe liście, przekwitłe rośliny, resztki z warzywnika czy ścięta trawa tworzą idealny surowiec do kompostowania. Gleba wciąż jest ciepła, a mikroorganizmy rozkładające materię pracują intensywnie. Jeśli odpowiednio przygotujemy pryzmę przed zimą, proces rozkładu nie zatrzyma się całkowicie nawet w chłodniejszych miesiącach. To pozwoli wiosną uzyskać wartościowy, dobrze rozłożony kompost.
Jakie resztki wrzucać, a czego unikać jesienią?
Do jesiennego kompostu najlepiej trafiają: liście drzew liściastych, drobno pocięte gałęzie, resztki warzyw i owoców, obumarłe kwiaty, chwasty (bez nasion) czy ścięta trawa. Szczególnie cenne są liście klonu, brzozy i lipy – szybko się rozkładają i wzbogacają glebę w próchnicę.
Uważać trzeba z liśćmi orzecha włoskiego, dębu czy topoli – zawierają substancje spowalniające rozkład. Warto je mieszać z innymi składnikami. Jesienią unikamy wrzucania resztek chorych roślin, nasion chwastów, mięsa czy nabiału – mogą sprzyjać rozwojowi patogenów i nieprzyjemnym zapachom.
Przekopywanie i napowietrzanie – klucz do sukcesu kompostu
Regularne przekopywanie kompostu, zwłaszcza we wrześniu i październiku, jest konieczne, by przyspieszyć rozkład i uniknąć gnicia. Dzięki temu do wnętrza pryzmy dostaje się tlen, a mikroorganizmy działają efektywniej. Eksperci zalecają przerzucenie kompostu co 6–8 tygodni, ale jesienią warto zrobić to choć raz przed zimą.
Dobrą praktyką jest także warstwowe układanie materiałów: na zmianę resztki „zielone” (bogate w azot – trawa, resztki warzyw) i „brązowe” (bogate w węgiel – liście, gałązki). Taka równowaga sprzyja zdrowemu rozkładowi.
Wilgotność i temperatura pryzmy – jak je kontrolować?
Kompost jesienią powinien być wilgotny jak gąbka – ani przesuszony, ani przemoczony. Jeśli jesień jest sucha, warto co pewien czas lekko podlać pryzmę. Z kolei nadmiar deszczu może wypłukać składniki odżywcze – dlatego dobrze jest przykryć kompost włókniną, matą kokosową albo cienką warstwą ziemi.
Temperatura pryzmy jesienią stopniowo spada, ale proces rozkładu nadal trwa. Odpowiednia izolacja organiczną warstwą liści lub kory ochroni pryzmę przed zamarzaniem i pozwoli bakteriom pracować dłużej.
Czynności obowiązkowe przed nadejściem zimy
We wrześniu i październiku należy:
- przerzucić i napowietrzyć kompost,
- ułożyć warstwy zróżnicowanego materiału,
- zadbać o odpowiednią wilgotność,
- przykryć pryzmę ochronną warstwą organiczną (liście, słoma),
- zabezpieczyć kompostownik przed nadmiernym przemarznięciem.
Tak przygotowana pryzma będzie pracowała nawet zimą, a wiosną dostarczy wartościowego nawozu. Kompost poprawia strukturę gleby, zwiększa jej zdolność zatrzymywania wody i jest doskonałym źródłem próchnicy.
Czytaj też:
Zbierz nasiona i wsadź do lodówki. Łany lawendy zupełnie za darmo
FAQ – kompost jesienią
1. Czy kompost trzeba przekopywać jesienią?
Tak, to ważny zabieg – napowietrza pryzmę i przyspiesza rozkład materii.
2. Jak przykryć kompost na zimę?
Najlepiej liśćmi, słomą, korą lub włókniną, by chronić przed deszczem i mrozem.
3. Czy można wrzucać wszystkie liście do kompostu?
Nie. Liście dębu czy orzecha rozkładają się wolniej – lepiej je mieszać z innymi materiałami.
4. Czy kompost zimą „pracuje”?
Tak, choć wolniej. Dzięki izolacji pryzma nie zamarza całkowicie, a mikroorganizmy nadal działają.
5. Kiedy kompost będzie gotowy do użycia?
Zwykle po 6–12 miesiącach, w zależności od warunków i częstotliwości przerzucania.
Czytaj też:Wymieszaj to z deszczówką, a astry będą kwitły do końca listopadaCzytaj też:
Zrób to jeszcze we wrześniu, a wiosną trawnik odwdzięczy się soczystą zielenią