Muminki mają już 80 lat! Więc na czym polega ich fenomen?

Muminki mają już 80 lat! Więc na czym polega ich fenomen?

Dodano: 
Przykład designu z Muminkami
Przykład designu z Muminkami Źródło: Moomin Arabia
Cofnijmy się do roku 1945. Nastaje upragniony po II wojnie światowej pokój, a w księgarniach pojawia się pierwszy tom „Muminków”. 21 lat później książki Tove Jansson trafiają także do rąk polskich czytelników. O 80. rocznicy powstania Muminków pisze dla nas Magdalena Grądzka.

Opowieści z Doliny Muminków szybko zyskały popularność, stając się lekturą obowiązkową dla dzieci i dorosłych. To wielkie wydarzenie literackie otworzyło przed nami drzwi do ich magicznego świata. Polscy czytelnicy natychmiast zakochali się w ciepłych, pełnych przygód, humoru i mądrości opowieściach, a Muminki zajęły stałe miejsce w naszych sercach i na naszych regałach.

Od czasu, gdy te urocze skandynawskie trolle zagościły w polskich domach, ich popularność nieustannie rośnie. Warto więc przypomnieć, jak zaczęła się ta niezwykła podróż i dlaczego Muminki stały się tak ważną częścią kultury na świecie.

Akcesoria domowe z Muminkami

Galeria:
Akcesoria domowe z Muminkami

Mama muminków

Urodzona w Finlandii Tove Jansson, była nie tylko pisarką, lecz również malarką i ilustratorką. Jej twórczość wyróżniała się głęboką wrażliwością i zrozumieniem ludzkiej natury. Inspiracje do stworzenia Muminków czerpała z własnych doświadczeń życiowych oraz obserwacji skandynawskiej przyrody, rzeczywistych krain Finlandii, które często odwiedzała, i które dzięki temu w jej książkach są tak realistyczne i malownicze.

Autorka serii  o Muminkach Tove Jansson w Klovharun – na maleńkiej skalnej wysepce, położonej w archipelagu Porvoo na południowym wybrzeżu Finlandii

Książki z serii „Muminków” to nie tylko fascynujące opowieści, ale także głębokie refleksje na temat życia, przyjaźni i rodziny. Wartości takie jak tolerancja, odwaga i zrozumienie. Muminki uczą nas od zawsze empatii i otwartości na świat.

Czy wiecie, że imiona postaci z Muminków mają swoje korzenie w języku szwedzkim i fińskim? Na przykład „Muminek” pochodzi od szwedzkiego słowa „moomintroll”, co oznacza małego trolla.

W kulturze masowej

Zestaw porcelanowy 3-elementowy Family Time, 80th Anniversary, Moomin Arabia

Popularność Muminków nie ogranicza się jednak tylko do książek. Na przestrzeni lat powstało wiele adaptacji telewizyjnych i filmowych, które zyskały rzesze fanów. To także ogromny rynek przedmiotów codziennego użytku i mody. Prawdziwy fenomen. Tysiące turystów odwiedzających skansen Muminków na Kailo – Wyspie Muminków (w miejscowości Naantali), limitowane serie, które znikają w kilka godzin, zimowe i letnie kolekcje kubków z nadrukowaną historią z ponad siedemdziesięciu komiksów Tove (które trafiają momentalnie na listę produktów kolekcjonerskich) i coroczny Dzień Muminka, na który do Helsinek zjeżdżają setki, ba! tysiące fanów z całego świata.

W Finlandii wszystko, co okrągłe i białe (śnieżki, ser mozzarella) kojarzy się z Muminkiem, wynoszonym tu do absolutnego sacrum.

Między słowami

Opowieści o Muminkach były sposobem, w jaki Jansson oddała hołd kobietom, które kochała romantycznie w czasach, gdy bycie lesbijką było nielegalne. Na zdjęciu z wieloletnią partnerką Tuulikki Pietilä – Tooti. W książce występuje ona pod postacią Too-Tiki

Za twórczością Jansson, poza jej wartością artystyczną, stoi coś jeszcze! – rys historyczny… i ukryte między wersami zwykłe i głębokie problemy ludzkie, społeczne, i polityczne, niejednokrotnie blokowane przez ówczesną cenzurę.

Książki o Muminkach to nic innego, jak baśń w czasach kryzysu społecznego, zachwiania moralności, braku perspektywy, zagrzewająca do działania, dająca otuchę i nadzieję.

Tove pisała „Muminki” ku pokrzepieniu serc, jako książkę wyrocznię, bajkę, dającą nadzieję na lepsze jutro. Wielka powódź to II Wojna Światowa, a Tata Muminka, który ginie, a potem się odnajduje – mężczyzna wracający z wojennej tułaczki. Muminki nie szukają bezpiecznego miejsca bez przyczyny. Próbują po wojnie odbudować swój mały świat, znaleźć miejsce na dom, zbudować go i na nowo odnaleźć zagubionych podczas wojny przyjaciół. To głośne wołanie o pokój na świecie.

Czytaj też:
Masz ochotę na zmianę? Tych 5 stylów odmieni wnętrze latem 2025

Drugie dno „Muminków”

Kolekcja Haru Moomin Arabia zaprojektowana przez Naoto Niidome i Nathalie Lautenbacher jest hołdem dla Tove Jansson. Nazwa kolekcji nawiązuje do skalistej wysepki Klovharun, potocznie zwanej Haru. To właśnie tam Tove Jansson miała domek

Za niezwykłością literatury Jansson stoi jeszcze inny, równie ważny kontekst – kontekst społeczny. Poza stereotypami, których przedstawicielką jest postać mamy Muminka, konkretnymi cechami charakteru (Mała Mi), czy poszukiwaniem utraconej wiary w siebie w postaci Niewidzialnego Dziecka, Tove ukrywa w książkach także społeczne niezrozumienie.

Pisze o braku równości, wolności seksualnej i przekonań, z którym sama się borykała. To czyni jej książki pomostem między tym co było, a tym co teraz. To kolejny pretekst do refleksji, bo wciąż te obszary budzą kontrowersje i nadal wymagają głębszego zastanowienia.

Mimo ogromnej sympatii patrzę na muminkowy przemysł z niepokojem. Mam wrażenie, że Muminki tracą swój pierwotny charakter i założony przez autorkę cel. Zamiast łączyć – dzielą. Stały się produktem, towarem, reglamentowanym, sterowanym, ograniczanym do wybranych rynków, komercyjnym narzędziem do zarabiania pieniędzy w świecie, w którym szukamy zysku, a zapominamy o idei budowania wspólnoty, tak popularyzowanej niegdyś przez Tove Jansson.

Zachęcam do odkrywania przygód sympatycznych trolli i dzielenia się nimi z kolejnymi pokoleniami. Niech tych 80 lat z Muminkami stanie się okazją, aby przypomnieć sobie, jak wiele radości i mądrości przyniosły nam przez lata te wyjątkowe postacie.

Czytaj też:
Projektantka o kolorze we wnętrzu: „Jest tylko dodatkiem. Ma współgrać z człowiekiem”
Czytaj też:
Ten delikatny błękit podbija wnętrza w 2025 roku. Sprawdź, jak działa na zmysły i z czym go łączyć

Opracowała:
Źródło: Dom WPROST.pl / 2 / 2025 Home & DESIGN