Gdański Falowiec przy ulicy Obrońców Wybrzeża to jedna z najbardziej rozpoznawalnych budowli PRL-u. Ma 860 metrów długości, 32 metry wysokości i 13 metrów szerokości, co czyni go trzecim najdłuższym budynkiem mieszkalnym w Europie. Przewyższają go jedynie Karl-Marx-Hof w Wiedniu i ukraiński Dom-Kijów. Zaprojektowany przez Danutę Olędzką, Tadeusza Różańskiego i Janusza Morka, powstał w latach 1970–1973 jako część wielkiego osiedla Przymorze. Jest jednym z ośmiu falowców w Gdańsku, ale to właśnie ten wzbudza największe zainteresowanie zarówno wśród mieszkańców, jak i turystów.
Falowiec przy Obrońców Wybrzeża, widok panoramiczny całego budynku
Falowiec nr 9 – 28 na osiedlu Orła Białego w Poznaniu
Falowce na osiedlu Orła Białego na Żegrzu w Poznaniu w 2011 roku
Galeria gdańskiego falowca
Falowiec w Gdańsku Przymorzu, klatka schodowa
Pastelowy front falowca w Nowym Porcie, 2010
Tył falowca – balkony, w gdańskim Nowym Porcie
Gdański Falowiec – najdłuższy budynek w Polsce
Koncepcja i budowa – funkcjonalność czy utopia?
Falowiec to dziecko epoki modernizmu i masowego budownictwa z prefabrykatów. W latach 60. XX wieku Gdańsk potrzebował mieszkań dla szybko rosnącej populacji, a rozwiązaniem miało być osiedle Przymorze, zaplanowane na 50 000 mieszkańców.
Projektanci inspirowali się wschodnioniemiecką koncepcją „wielkiej płyty”, ale z wprowadzeniem specyficznych rozwiązań – falowca o zmiennej geometrii, z segmentami ustawionymi pod kątem 165 stopni, co miało przełamać monotonię długiej zabudowy i poprawić doświetlenie mieszkań.
Budowa trwała tylko trzy lata. Technologia wielkoblokowa pozwoliła na szybkie tempo prac, ale wiązała się z problemami: cienkie ściany, słaba izolacja akustyczna i brak windy na niektórych klatkach schodowych były ceną, jaką płacili mieszkańcy za życie w PRL-owskiej „maszynie do mieszkania”.
Codzienne życie w Falowcu – miasto w budynku
Falowiec to prawdziwe miasto w mieście. Znajduje się w nim 1792 mieszkania, zamieszkiwane przez około 6000 osób – więcej niż w niektórych mniejszych miejscowościach w Polsce! W latach 70. i 80. budynek miał własne sklepy, bary, piekarnię, a nawet kultowy salon fryzjerski.
Galerie, które miały być otwartymi przestrzeniami, stopniowo były zabudowywane przez lokatorów, co zmieniło pierwotny zamysł architektów. W efekcie naruszono normy przeciwpożarowe, a korytarze stały się bardziej klaustrofobiczne.
Czytaj też:
Osiedle Za Żelazną Bramą – skąd pochodzi nazwa dumy PRL-u i jakich tam fanaberii zabronił Gomułka?
Falowiec i jego sławni mieszkańcy
Przez lata w Falowcu mieszkało wiele znanych osób, które wpisały się w historię polskiej kultury i mediów. Kuba Wojewódzki, dziennikarz i showman, często wspominał swoje dzieciństwo spędzone w tym gigantycznym bloku, podkreślając jego specyficzny klimat. Tymon Tymański, muzyk i lider grupy Kury, dorastał tutaj w latach 80., co miało wpływ na jego twórczość i charakterystyczne poczucie humoru. Z Falowcem związana była także Katarzyna Figura – aktorka, której młodzieńcze lata przypadły na okres dynamicznych zmian w Gdańsku. Budynek pojawił się również w literaturze i popkulturze, m.in. w powieści „Ślepnąc od świateł” Jakuba Żulczyka oraz w projektach artystycznych takich jak „Fenomen Falowca” autorstwa Julity Wójcik.
Czytaj też:
Kopulaki – oryginalne domki z czasów PRL-u. Warto zobaczyć je na żywo, bo znikają jeden po drugim
Modernizacja – ratunek dla giganta?
Choć Falowiec jest legendą, nie da się ukryć, że wymaga gruntownego remontu. W ostatnich latach przeprowadzono ocieplenie elewacji, ale największym problemem pozostaje stan techniczny konstrukcji oraz rozbudowa nielegalnych zabudowań na galeriach.
Planowane modernizacje obejmują:
Renowację elewacji – przywrócenie oryginalnych barw i poprawa izolacji.
Likwidację nielegalnych przegród na galeriach, co poprawi bezpieczeństwo przeciwpożarowe.
Nowoczesne systemy wentylacyjne, które poprawią komfort życia mieszkańców.
Czy Falowiec ma przyszłość?
Mimo kontrowersji wokół jego funkcjonalności, Falowiec pozostaje jednym z najbardziej rozpoznawalnych budynków w Polsce. Jego historia pokazuje zarówno ambicje modernistycznych architektów, jak i realia życia w blokowiskach PRL-u.
Dziś Falowiec jest chętnie odwiedzany przez turystów, a jego panorama na stałe wpisała się w krajobraz Gdańska. Pozostaje pytanie – czy przetrwa kolejne dekady jako symbol epoki, czy też podzieli los innych wielkich bloków, które ustępują miejsca nowoczesnej zabudowie?
Czytaj też:
Przeciwnicy odbudowy pałacu Saskiego: „To wydmuszka, carska architektura”. Autorzy projektu: „Nie można po wsze czasy epatować pustką!”Czytaj też:
Takiego sufitu jeszcze nie widzieliście! Energetyczne wnętrze w Gdańsku