Zielone dachy przestały być tylko efektownym dodatkiem do nowoczesnej architektury. Dziś to jeden z najskuteczniejszych sposobów przeciwdziałania negatywnym skutkom zmian klimatu w miastach. Obniżają temperaturę w otoczeniu, wspierają retencję wód opadowych, poprawiają izolacyjność budynków i tworzą mikroklimat korzystny dla mieszkańców. W Polsce coraz częściej pojawiają się na publicznych obiektach – takich jak uczelnie, biblioteki, biurowce, czy spalarnie śmieci– a także w inwestycjach mieszkaniowych i domach jednorodzinnych.
Zielony dach – co to właściwie jest?
Zielony dach to pokrycie dachowe z warstwą roślinności, która może być niska i samowystarczalna (dach ekstensywny) lub bardziej rozbudowana, przypominająca ogród (dach intensywny). Roślinność wsparta jest przez specjalnie zaprojektowane warstwy: drenaż, filtr, substrat i system korzeniowy, a wszystko zabezpieczone jest przed przeciekami i uszkodzeniami.
Czytaj też:
Industrialna szkoła i przedszkole z amfiteatrem. Czechy mają się czym pochwalić
Efekt? Lepsza izolacja cieplna, niższe zużycie energii, zatrzymywanie wody opadowej, redukcja hałasu i wyraźna poprawa estetyki. Zielone dachy działają też jak miejska gąbka – pochłaniają deszcz i oddają wilgoć, łagodząc efekty miejskiej wyspy ciepła.
Zielone dachy przestały być rozwiązaniem zarezerwowanym dla wybranych inwestycji – dziś to dynamicznie rozwijający się trend, który coraz częściej traktowany jest jako standard w odpowiedzialnym projektowaniu. Widzimy rosnące zainteresowanie nie tylko ze strony dużych inwestorów, ale również samorządów i uczelni, które chcą tworzyć bardziej zrównoważone i odporne przestrzenie – mówi Piotr Pytel, doradca techniczny Dorken Delta.
Gdzie w Polsce działają zielone dachy? Przykłady inwestycji
Choć zielone dachy kojarzą się z nowoczesnym budownictwem biurowym, coraz częściej stosowane są także w obiektach użyteczności publicznej.Do najbardziej znanych tego typu zielonych dachów należy ogród na dachu Biblioteki Uniwersyteckiej na warszawskim Powiślu.
Ogrody na dachu Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie
Ogrody na dachu Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie
Ogrody na dachu Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie
Ogrody na dachu Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie
Ogrody na dachu Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie
Ogrody na dachu Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie
Ogrody na dachu Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie
Ogrody na dachu Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie
Ogrody na dachu Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie
Ogrody na dachu Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie
Ogrody na dachu Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie
Ogrody na dachu Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie
Ogrody na dachu Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie
Ogrody na dachu Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie
Ogrody na dachu Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie
Ogrody na dachu Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie
Ogrody na dachu Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie
Ogrody na dachu Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie
Ogrody na dachu Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie
Ogrody na dachu Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie
Ogrody na dachu Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie
Ogrody na dachu Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie
Ogrody na dachu Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie
Ogrody na dachu Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie
Ogrody na dachu Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie
Ogrody na dachu Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie
- Jednym z najbardziej zaawansowanych technologicznie przykładów zastosowania zielonego dachu w Polsce jest zmodernizowany Zakład Unieszkodliwiania Stałych Odpadów Komunalnych w Warszawie. Dach ma powierzchnię aż 20 tys. m², czyli niemal tyle co 3 boiska do gry w piłkę nożną. Wprowadzenie zielonego dachu na tego typu obiekcie infrastrukturalnym realnie poprawia warunki środowiskowe w jej bezpośrednim sąsiedztwie. Zieleń wspiera retencję wód opadowych, ogranicza nagrzewanie się terenu i hałas. Obiekt został opracowany przy użyciu materiałów, które mogą zmagazynować aż ok. 19,6 l/m² wody deszczowej oraz produktów umożliwiających rozdzielenie i wzmocnienie warstw dachu zielonego, filtrację oraz drenaż. Na zielonym dachu ZUSOK stworzono także ogólnodostępny punkt widokowy z panoramą Warszawy i miejscem edukacji ekologicznej – pokazującym w praktyce, jak działa zielona infrastruktura w przestrzeni miejskiej
- Inną inspirującą realizacją zielonego dachu jest gmach Wydziału Neofilologii Uniwersytetu Warszawskiego. Obiekt stanowi przykład integracji budynku akademickiego z rozwiązaniami sprzyjającymi środowisku. Zielony dach rozciąga się na obszarze 800 m² tworząc przestrzeń do odpoczynku i edukacji w środku warszawskiego Powiśla. Na co dzień korzysta z niego społeczność akademicka – studenci i pracownicy uniwersytetu. Spacerując po nim, można podziwiać panoramę lewobrzeżnej Warszawy, obejmującą Stare Miasto, Pałac Kultury i nowoczesne wieżowce. Dach został także solidnie wzmocniony pod względem technicznym. Stworzono go przy użyciu wytrzymałych materiałów, umożliwiających efektywne magazynowanie wody, co minimalizuje potrzebę intensywnego podlewania. Użyte materiały zabezpieczają hydroizolację dachu przed potencjalnymi uszkodzeniami biologicznymi oraz umożliwiają odprowadzanie wilgoci z warstw termoizolacyjnych, dzięki czemu realizacja będzie służyła przez długie lata. Obiekt w 2022 roku został wyróżniony Nagrodą Architektoniczną Prezydenta m.st. Warszawy, a zielony dach w tym miejscu pełni dziś rolę naturalnego łącznika między nauką a relaksem w centrum miasta.
- Z kolei zielony dach Gdyńskiego Centrum Filmowego to przykład przemyślanego zagospodarowania miejskiej przestrzeni z uwzględnieniem kontekstu krajobrazowego i potrzeb miasta. Zlokalizowany nad podziemnym parkingiem, został zaprojektowany jako integralna część przestrzeni publicznej, stanowiąc naturalne przedłużenie nowoczesnego budynku. Aby zapewnić sprawne funkcjonowanie zielonej warstwy nad konstrukcją garażu podziemnego, zastosowano wielowarstwowy układ oparty na technologii drenażowo-retencyjnej z funkcją filtracyjną. System umożliwia zatrzymywanie wody opadowej, a jednocześnie zapobiega jej zaleganiu i przeciążaniu konstrukcji. Początkowo dach porastała jedynie trawa, ale z czasem przekształcono go w kwietną łąkę, która nie wymaga intensywnych zabiegów pielęgnacyjnych. Takie rozwiązanie sprawia, że duża powierzchnia przed obiektem, nie nagrzewa się i jednocześnie sprzyja bioróżnorodności. Dach ogranicza również hałas i przyczynia się do obniżenia kosztów eksploatacyjnych budynku.
To dowody na to, że zielony dach to już nie fanaberia architektów, lecz realna potrzeba miast walczących z przegrzewaniem i deficytem zieleni.
Zielony dach w domu prywatnym? Jak najbardziej
Zielone dachy to nie tylko domena wielkich inwestycji. Coraz częściej pojawiają się też na domach jednorodzinnych. Najłatwiej zaprojektować je w przypadku dachów płaskich, choć możliwe są też rozwiązania dla dachów skośnych o niewielkim nachyleniu. Taki dach działa jak dodatkowa warstwa termoizolacyjna, poprawia bilans energetyczny budynku i zwiększa komfort życia.
Co warto wiedzieć przed budową zielonego dachu?
Zielony dach to rozwiązanie wymagające odpowiedniego projektu. Konieczne jest sprawdzenie nośności konstrukcji, zastosowanie hydroizolacji, warstw drenujących i ochronnych. Dobrze zaprojektowany zielony dach będzie działał przez dziesięciolecia, ale wymaga precyzji już na etapie planowania.
Czytaj też:
Dom jednorodzinny na wąskiej działce: przypomina lądownik z misji Apollo. Też możesz taki mieć
W przypadku istniejących budynków warto zasięgnąć opinii konstruktora i sprawdzić, czy możliwe jest zaadaptowanie dachu. Część miast oferuje także dofinansowania dla inwestorów zakładających zielone dachy – to zachęta do ekologicznego budownictwa w przestrzeni prywatnej.
Czytaj też:
Łódzki Manhattan – brutalistyczne osiedle, które stało się legendąCzytaj też:
Łódź – miasto przemian. Zobacz ekspercką debatę serwisu Dom.wprost