Od zarania dziejów, kiedy zaczynało się lato, ludzie świętowali – wreszcie można było zapomnieć o chłodzie i głodzie, zbierać plony i cieszyć się ciepłem. To czas obfitości, płodności i radości. Główne obchody rozpoczynały się w momencie letniego przesilenia, gdy Słońce stawało w zenicie nad Zwrotnikiem Raka (biegun północny znajduje się wtedy bliżej Słońca niż biegun południowy) i trwały przez całą noc – najkrótszą w roku. To popularna w krajach słowiańskich noc kupały lub sobótka. W 2023 roku letnie przesilenie przypada na środę 21 czerwca, a konkretnie na godzinę 16:57 według czasu środkowoeuropejskiego letniego.
Kalendarzowe lato zaczyna się we czwartek 22 czerwca, a z piątku na sobotę obchodzimy wigilię urodzin świętego Jana Chrzciciela, czyli noc świętojańską – święto kościelne, które było odpowiedzią na pogańskie wierzenia. Nie mogąc wykorzenić pradawnych zwyczajów (bo dawniej radość z powodu nadejścia pory roku, w której było ciepło i nie brakowało jedzenia, miała zupełnie inny wymiar niż dzisiaj, to był rzeczywisty tryumf życia nad śmiercią), Kościół postanowił je zasymilować. Obrzędy pozostały te same, zmienił się tylko oficjalny powód świętowania. W noc świętojańską dziewczęta wiły wianki i puszczały je na wodę z nadzieją, że jeśli daleko popłyną, nie zatrzymując się w szuwarach, będzie to oznaczało rychłe zamążpójście.
Jak zorganizować imprezę z okazji pierwszego dnia lata?
I dziś, choć również innych powodów, cieszymy się z nadejścia lata – kończy się rok szkolny, zaczynają się wakacje i sezon urlopowy, a tempo życia nieco zwalnia. To doskonały czas na zorganizowanie imprezy w ogrodzie, nieśpiesznej kolacji z przyjaciółmi na tarasie lub piknik. A ponieważ pierwszy dzień lata przypada w środku tygodnia, obchody warto przesunąć na weekend. Wtedy też będzie więcej czasu na przygotowanie letnich dekoracji – inspiracje można czerpać z całego świata i różnych kultur, my proponujemy przyjęcie tematyczne pod hasłem Midsommar. Mamy tu na myśli stare i radosne skandynawskie zwyczaje, a nie słynny horror z 2019 roku pod tym samym tytułem wyreżyserowany przez Ariego Astera (taką imprezę zdecydowanie odradzamy).
Dlaczego proponujemy obchodzić pierwszy dzień lata po skandynawsku? Skoro tak lubimy styl skandynawski w aranżacji wnętrz, to dlaczego nie zainspirować się tym, jak na północy Europy świętuje się nadejście ciepłych dni? Letnie przesilenie obchodzi się tam powszechniej niż u nas – my mamy głównie imprezy miejskie w rodzaju „wianków”, natomiast Skandynawowie, ale też Finowie i mieszkańcy krajów bałtyckich organizują przyjęcia w domach, ogrodach i na tarasach, jeżdżą na pikniki (najlepiej nad brzeg morza lub jeziora); bawią się na nich całe rodziny, bez względu na wiek. To u nich najbardziej oczekiwany długi weekend w roku.
Tace na Midsommar, czyli szwedzki początek lata. Na środku motyw charakterystycznego świątecznego słupa
W wieńce zdobiące drzwi i okna wplata się często sznur drobnych lampek
Wieniec nad stołem to jedna ze skandynawskich tradycji związanych ze świętowaniem nadejścia lata
W Skandynawii i krajach bałtyckich nikogo nie dziwi stół ustawiony na plaży, a nawet częściowo w wodzie. Tak się tu świętuje początek lata!
Świece i lampki to ważny element imprezy z okazji pierwszego dnia lata. Symbolicznie zastępują ognisko
Jak udekorować dom, taras i ogród na pierwszy dzień lata?
Dekoracje domu i ogrodu w większości krajów Północy wyglądają podobnie, różnią się jedynie w szczegółach. Najbardziej popularną ozdobą są wianki plecione na obręczach (można nawet kupić specjalne metalowe szkielety). Wiesza się je na drzwiach, pod okapami, pod powałą, a także nad stołami – w poziomie. Wieńce wieszane nad stołem są wielkie, często ozdobione świecami. Bo ogień to jeden z najważniejszych elementów obchodów początku lata – podczas gdy na naszych terenach skakało się przez tradycyjne ogniska, w krajach Nordyckich mają one kształt okręgów (symboli Słońca i Księżyca). Często są to ustawione na sztorc wielkie płonące koła – pali się je nad brzegiem morza, jezior i rzek. Takie koło można upleść na przykład ze słomy, wierzbowych lub brzozowych gałązek i zamiast podpalać, owinąć je sznurem małych lampek, np. choinkowych. W ogrodach i na tarasach ogniska są skromniejsze, a bywa i tak, że zastępuje się je świecami – musi być ich dużo! Ciekawym i zupełnie bezpiecznym pomysłem jest wbicie w ziemę wokół stołu lampek solarnych.
Pierwszy dzień lata: wianki nad stołem, brzozowe witki przy drzwiach i... huśtawka w ogrodzie
W Szwecji początek lata to święto Midsommar, a centralnym punktem obchodów jest słup majowy (są różne teorie, dlaczego słup wznoszony w czerwcu nosi miano majowego, a żadna precyzyjna), wokół którego tańczy się i śpiewa. Słup majowy to też popularny motyw okolicznościowych dekoracji – serwetek, talerzy, wazonów itp. W tym czasie Szwedzi obficie dekorują swoje domy i obejścia zielenią. Podaje się śledzie w śmietanie i młode ziemniaczki. Tradycyjnie obchody Midsommar kończą się kąpielą, niekoniecznie nago.
Duńczycy 23 czerwca obchodzą Sankthans lub Sankthansaften – to oficjalne święto od 1770 roku. Wieczorem wychodzą na plaże i bawią się do świtu, tańcząc i śpiewając wokół ognisk, a czasem paląc czarownicę, w postaci kukły, oczywiście. Ognisko z powodzeniem można zastąpić ogrodowym paleniskiem.
Czytaj też:
Palenisko ogrodowe? Sposób na klimat i ciepło na tarasie?
Finowie święto nadejścia lata nazywają Ukon juhla. W dzień na który przypada sklepy, punkty usługowe itp. zamyka się wcześniej, a pracownicy albo mają wolne, albo wychodzą z pracy około południa, żeby przygotować się do przyjęcia. Na powitanie gości po obu stronach drzwi wieszają brzozowe witki, a impreza szybko przenosi się do... sauny. Co ciekawe w Finlandii o godzinie 18:00 w wigilię przesilenia letniego wywieszana jest również flaga narodowa; opuszcza się ją o godzinie 21:00 następnego wieczoru.
Na Łotwie w nocy z 23 na 24 czerwca obchodzi się Jāņi i jest to święto narodowe. Łotysze jedzą wtedy specjalnie przygotowywany ser, piją piwo. Głowy kobiet zdobią wianki z kwiatów, mężczyzn z liści dębu. Wianki i pęki ziół wiesza się również w domach, uzupełniając je o liście paproci. Wiązankami pachnących ziół ozdabia się też zwierzęta i samochody. Jak wszędzie na Północy popularne są kąpiele nago w jeziorze, rzece lub morzu. Ale też parady golasów! W mieście Kuldyga o trzeciej nad ranem biega nawet kilka tysięcy nagusów!
Estończycy obchodzą Jaaniõhtu i oprócz wspólnych dla wszystkich zabaw lubią się z tej okazji... pohuśtać. Stawia się w tym celu duże wieloosobowe huśtawki z platformami. Litwini szukają kwiatu paproci.
Czytaj też:
Drewniany dom za niewielkie pieniądze. Kilka kroków od BałtykuCzytaj też:
Majówka 2023: kemping w wersji lux jest modny! Co to jest glamping?Czytaj też:
Jak zaaranżować balkon lub taras w modnym stylu boho?