Choć pszczoły najczęściej kojarzone są z miodem, to dla człowieka największe znaczenie ma zapylanie. Przykład? Gdy podczas kwitnienia jabłoni jest odpowiednio dużo zapylaczy, plony mogą zwiększyć się nawet o 70 procent! Niestety, z różnych powodów (opryski, zanieczyszczenie środowiska) pszczół jest coraz mniej. Ogromnym problemem są uprawy monokulturowe, przez co pszczoły przechodzą nagle z okresu obfitości w czas, gdy pożywienia nie ma wcale. Jeśli obok pola rzepaku nie ma innych źródeł nektaru i pyłku, pszczoły mogą umrzeć z głodu w środku lata.
Co jedzą pszczoły?
Pszczoły mają dwa źródła pożywienia – nektar, który zawiera głównie węglowodany oraz pyłek, który zawiera głównie białko. Aby miały co jeść przez cały sezon, potrzebne są rośliny, które kwitną i dostarczają nektaru i pyłku od wiosny do jesieni.
Wczesną wiosną dla przebudzonych pszczół i trzmieli atrakcyjne są przebiśniegi, krokusy, cyprysy, wierzby, leszczyny i klony. W maju, kiedy kwitną mlecze, drzewa owocowe i rzepak, zwykle jest dużo jedzenia. Ale zarówno w czerwcu, jak i późnym latem może brakować żywności. Tutaj letnie kwiaty ogrodowe i byliny mogą pełnić ważną funkcję. Zawsze też warto mieć w ogrodzie zioła, które dają dużo nektaru. Dobre odmiany to różne rodzaje mięty, tymianku, rozmarynu, oregano, lawendy i melisy. Co jeszcze lubią pszczoły?
Pamiętajmy, aby wybierać odmiany roślin o pojedynczych kwiatach, które dają pyłkowy pożytek pszczołom. Odmiany pełne, w których pręciki przekształcono w dodatkowe płatki (dotyczy to na przykład róż), są dla pszczół całkowicie nieprzydatne. Wytwarzają mniej pyłku i nektaru lub nie wytwarzają ich wcale!
Żeniszek meksykański (Ageratum houstonianum)
Roślina z rodziny astrowatych. Ma gęste kwiatostany – purpurowe, niebieskofioletowe, różowe lub białe. Kwitnie od czerwca do pierwszych przymrozków. Liście żeniszka mają przyjemny balsamiczny zapach, miło mieć go w tej części ogrodu, gdzie spędzamy wieczory. Jest wiele odmian, od niskich, okrywowych po wyższe (około 30 cm), idealne na klomby, rabaty, do doniczek balkonowych. Roślina najlepiej rozwija się w słońcu, ale radzi sobie również w półcieniu.
Kosmos podwójnie pierzasty (Cosmos bipinnatus)
Kosmosy zwane również onętkami to rośliny jednoroczne. Mają białe, żółte, różowe kwiaty zebrane w koszyczki o średnicy ok. 9 cm (kwitną od lipca do października). Kosmosy mają małe wymagania związane z glebą – powinna być lekka i przepuszczalna. Lubią słońce, ale wietrzne stanowiska im nie służą.
Dzika róża (Rosa canina)
Kwiaty dzikiej róży zapewniają pszczołom pyłek od maja do lipca. Dzika róża ładnie prezentuje się na klombach, w donicach, np. przy wejściu do domu oraz jako żywopłot lub ozdoba pergoli. Krzew dorasta do trzech metów wysokości, a jako pnącze – jeszcze wyżej. Róża najlepiej rozwija się w słonecznym miejscu, w glebie zatrzymującej wilgoć i bogatej w składniki odżywcze.
Słonecznik zwyczajny (Helianthus annus)
Trudno znaleźć roślinę bardziej kojarzącą się z latem niż słonecznik! Jest wiele odmian, a wysokość i wygląd koszyczka są różne. Niektóre odmiany mają tylko jeden duży kosz kwiatowy, podczas gdy inne są bardziej rozgałęzione i mają kilka mniejszych koszyczków. Słoneczniki występują w różnych odcieniach żółtego, czerwonego i bordowego, kwitną od lipca do października. Najlepiej rozwijają się w słonecznym miejscu, potrzebują gleby bogatej w składniki odżywcze i zatrzymującej wilgoć.
Rudbekia letnia (Rudbeckia hirta)
To roślina jednoroczna o promienistych kwiatach w różnych odcieniach żółtego lub czerwonawo-brązowego koloru, często z ciemnym krążkiem pośrodku (kwitnie od lipca do września). Rudbekie osiągają wysokość, w zależności od odmiany, od 40 do 100 cm. Znakomicie sprawdzają się na rabatach, w doniczkach oraz jako kwiat cięty. Powinny mieć stanowisko słoneczne, a glebę przepuszczalną i bogatą w składniki odżywcze.
Szałwia otwarta (Salvia patens)
Ma kwiaty intensywnie lub jasnoniebieskie, czasem białe. Kwitnie od sierpnia do października. W zależności od odmiany dorasta do 50-80 cm wysokości i świetnie sprawdza się na rabatach, w doniczkach oraz jako kwiat cięty. Najlepiej rozwija się w cieple wzrostu w dobrze przepuszczalnej i bogatej w składniki odżywcze glebie.
Wskazówka: szałwia otwarta ma bulwy, które można zbierać jesienią i przechowywać (bez przemrażania) tak jak bulwy dalii, do ponownego sadzenia następnego lata.
Werbena patagońska (Verbena bonariensis)
Przez całe lato werbena ma ogromną ilość kwiatów zebranych w liliowo-fioletowe wiechy. To magnes na pszczoły i motyle! Może osiągać wysokość 1,5 metra i jest bardzo dekoracyjna, warto ją posadzić na przykład w towarzystwie ozdobnych traw. Kwitnie od czerwca aż do mrozów. Werbena jest rośliną wieloletnią i może zimować lub rozprzestrzeniać się samosiewnie. Lubi dobrze przepuszczalną glebę i pełne słońce.
Poidła dla pszczół konieczne w upały
Jeśli brakuje wody, pszczoły zamiast zapylać, tracą energię na jej poszukiwanie. Oczko wodne, poidło dla ptaków czy miseczka z osłodzoną wodą bardzo pomoże owadom. Pamiętaj o tym, by zawsze była świeża!
Zrób pszczołom domek!
Rurowe tyczki, na przykład bambusowe o różnych średnicach, to dobre miejsce lęgowe dla dzikich pszczół – składają w nich jaja i przechowują pyłek. Połącz tyczki ze sobą i umieść w zacisznym miejscu ogrodu. Innym sposobem jest wiercenie głębokich otworów w starych pniakach drzew.
Czytaj też:
Modernistyczna willa jak letnisko pradziadkówCzytaj też:
Osy i pszczoły – co robić, gdy założą gniazdo blisko domu?