Wysoki, zielony, śmiertelnie niebezpieczny. Tak wygląda letni koszmar z Kaukazu

Niepozorny (choć duży), zielony, a przy tym śmiertelnie niebezpieczny – barszcz Sosnowskiego to inwazyjna roślina, która latem pokrywa się baldachimami białych kwiatów i może poważnie uszkodzić skórę nawet przy krótkim kontakcie. Jak rozpoznać tego groźnego przybysza z Kaukazu? Kiedy jest najbardziej niebezpieczny? I dlaczego lepiej nie zbliżać się do niego bez specjalnego kombinezonu?

Barszcz Sosnowskiego – co to za roślina i dlaczego jest tak groźna?

Barszcz Sosnowskiego (Heracleum sosnowskyi Manden.), to gatunek pochodzący z Kaukazu. Do Polski trafił w latach 50. XX wieku jako pasza dla bydła. Niestety, szybko okazało się, że roślina ma silne działanie toksyczne i rozprzestrzenia się w niekontrolowany sposób, wypierając rodzime gatunki. Obecnie uznawana jest za jedną z najbardziej niebezpiecznych roślin inwazyjnych w Europie Środkowej. Zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 1143/2014, jej uprawa, rozmnażanie i handel są zakazane. Przeczytaj też: Ta roślina wygląda niewinnie, ale jest nielegalna!

Kiedy kwitnie barszcz Sosnowskiego i gdzie go spotkać?

Barszcz Sosnowskiego kwitnie od czerwca do sierpnia, osiągając wysokość nawet 4 metrów. Jego białe kwiaty zebrane są w rozłożyste baldachy, które mogą mieć średnicę do 80 cm. Roślina najczęściej rośnie na nieużytkach, poboczach dróg, skarpach, łąkach i w pobliżu cieków wodnych – miejscach trudnych do regularnego koszenia. Lubi wilgotną glebę i silne nasłonecznienie.

Czytaj też:
Tych drzew unikaj przy domu. Powodują alergie, niszczą fundamenty i są inwazyjne

Jak wygląda barszcz Sosnowskiego? Cechy charakterystyczne

Rozpoznanie barszczu Sosnowskiego nie zawsze jest łatwe, ponieważ bywa mylony z arcydzięglem, koprem ogrodowym lub dzikim pasternakiem. Oto najważniejsze cechy:

• Wysokość: do 4 m, wyraźnie przewyższa otaczającą roślinność.
• Łodyga: gruba, bruzdowana, pusta w środku, pokryta fioletowymi plamkami.
• Liście: duże, pierzaste, o długości nawet 1,5 m.
• Kwiaty: białe, w formie baldachów o średnicy do 80 cm.
• Zapach: intensywny, przypominający koper, ale bardziej drażniący.

Dlaczego barszcz Sosnowskiego parzy?

Roślina wydziela furanokumaryny – toksyczne związki chemiczne, które w kontakcie ze skórą i pod wpływem światła UV prowadzą do ostrego poparzenia. Skutki mogą pojawić się nawet po kilku godzinach od ekspozycji i objawiać się jako:

• pęcherze podobne do oparzeń II stopnia,
• silny ból, pieczenie, obrzęk,
• trudne do zagojenia rany, które mogą pozostawić blizny,
• objawy ogólne: gorączka, nudności, bóle głowy.

Szczególnie niebezpieczne jest muśnięcie rośliny w słoneczny dzień – wtedy toksyny działają najsilniej. Najbardziej narażone są dzieci, osoby starsze i alergicy. Zobacz też: dlaczego powszechna nawłoć kanadyjska może być niebezpieczna?

Co robić po kontakcie z barszczem Sosnowskiego?

1. Niezwłocznie przemyć skórę dużą ilością zimnej wody i mydła.
2. Unikać słońca przez minimum 48 godzin.
3. Zgłosić się do lekarza, jeśli wystąpią pęcherze, opuchlizna lub gorączka.
4. Nie drapać i nie przemywać alkoholem! Toksyny łatwiej wnikają w skórę.

W przypadku dzieci lub rozległego oparzenia należy natychmiast udać się na SOR. Przeczytaj też: 5 najbardziej toksycznych roślin według Sanepidu.

Kto usuwa barszcz Sosnowskiego? Czy można to zrobić samodzielnie?

Usuwanie barszczu na własną rękę jest niewskazane, a w wielu przypadkach wręcz nielegalne. Gminy odpowiadają za jego zwalczanie, ale właściciel działki ma obowiązek zgłosić obecność rośliny. Należy skontaktować się z:

• urzędnikiem gminy lub miasta,
• wydziałem ochrony środowiska,
• wojewódzkim inspektoratem ochrony roślin i nasiennictwa.

Specjalistyczne firmy usuwają barszcz w odpowiednich kombinezonach, najczęściej metodą agrotechniczną, chemiczną lub przez wypalanie – ale tylko za zgodą służb.

Czytaj też:
Śmiertelne zagrożenie w ogródku. Ta bylina nazywana jest roślinnym arszenikiem

Skąd wziął się barszcz i czemu nazywa się go „zemstą Stalina”?

Barszcz Sosnowskiego został sprowadzony do Polski z ZSRR, gdzie propagowano jego uprawę jako rośliny pastewnej. Niestety, mimo początkowej popularności okazał się zbyt trudny w uprawie i niebezpieczny w kontakcie. Przez lata zdziczał i rozprzestrzenił się w wielu regionach. Stąd określenie „zemsta Stalina” – jako ironiczny komentarz do skutków jego obecności.

Podsumowanie: co zapamiętać?

• Barszcz Sosnowskiego kwitnie od czerwca do sierpnia i osiąga do 4 m wysokości.
• Kontakt ze skórą może prowadzić do ciężkich poparzeń.
• Roślinę rozpoznasz po charakterystycznych liściach, białych baldachach i plamistej łodydze.
• W przypadku podejrzenia występowania – nie dotykaj, tylko zgłoś do urzędu.
• Nie próbuj usuwać rośliny samodzielnie – to zadanie dla wyspecjalizowanych służb.

Latem uważaj na łąkach, rowach i obrzeżach lasów. Barszcz Sosnowskiego nie tylko parzy – może zostawić ślad na całe życie.

Czytaj też:
Groźny starzec z łąk. Strzeż się jego żółtych kwiatkówCzytaj też:
Nazywany jest „zemstą sąsiada” – poznaj wady i zalety tego niewielkiego drzewka