Żeliwne naczynia to ponadczasowe akcesoria kuchenne – trwałe, o doskonałych właściwościach grzewczych i zdolności do tworzenia naturalnej, nieprzywierającej powłoki. Aby jednak zachowały zalety na lata, wymagają odpowiedniej pielęgnacji i czyszczenia. Przeczytaj nasz prosty, ale wyczerpujący poradnik jak krok po kroku dbać o żeliwne garnki i patelnie.
Czyść żeliwo od razu po użyciu
Najlepiej czyścić żeliwne naczynia, gdy są jeszcze lekko ciepłe. Dzięki temu łatwiej usuniesz resztki jedzenia, które zdążyłyby stwardnieć po wystygnięciu. Zalecamy delikatne opłukanie naczynia ciepłą wodą i użycie drewnianej lub silikonowej łopatki do usunięcia większych resztek. Unikaj zanurzania naczynia w wodzie, ponieważ żeliwo nie toleruje długotrwałego kontaktu z wilgocią, co może prowadzić do korozji. Zobacz także: Soda oczyszczona może uszkodzić niektóre powierzchnie. Dowiedz się, jakie!
Delikatne czyszczenie bez detergentów
Chociaż żeliwo jest wytrzymałe, nieodpowiednie środki czystości mogą uszkodzić jego powierzchnię. Do czyszczenia używaj:
- Ciepłej wody – większość zabrudzeń usuwa się bez konieczności stosowania dodatkowych środków.
- Grubej soli kuchennej – działa jak naturalny środek ścierny, skutecznie usuwając przypalenia i trudniejsze resztki. Wystarczy posypać naczynie solą, a następnie delikatnie wyszorować wilgotną gąbką.
- Drewnianych lub silikonowych narzędzi – unikaj metalowych szczotek i gąbek, które mogą zarysować powierzchnię.
Uwaga! Unikaj mycia żeliwa w zmywarce oraz stosowania detergentów, które mogą zniszczyć warstwę ochronną zwaną sezonowaniem. Przeczytaj też: Czego nie myć w zmywarce? Te naczynia można łatwo zniszczyć!
Dokładne osuszanie – rdza to największy wróg żeliwa
Po umyciu naczynia koniecznie osusz je ręcznikiem papierowym lub bawełnianą ściereczką (a jeszcze lepiej czystym filtrem do kawy, nie zostawia włókien). Aby upewnić się, że naczynie jest całkowicie suche, możesz postawić je na kilka minut na małym ogniu na kuchence, dzięki czemu odparują resztki wilgoci mogącej powodować rdzę.
Regularne sezonowanie żeliwnych naczyń – ochrona i trwałość
Sezonowanie to proces nanoszenia cienkiej warstwy oleju na powierzchnię żeliwnego naczynia, co zapewnia właściwości nieprzywierające i chroni przed rdzą. Aby przeprowadzić sezonowanie wykonaj kilka prostych czynności:
- Nałóż cienką warstwę oleju roślinnego lub lnianego na całe wnętrze naczynia.
- Wypoleruj powierzchnię, usuwając nadmiar oleju.
- Podgrzej naczynie w piekarniku lub na palniku przez kilka minut, aby olej utwardził się, tworząc trwałą powłokę ochronną. Przeczytaj też: Wypalanie woka ze stali węglowej – krok po kroku do idealnego smaku.
Jakich błędów unikać podczas czyszczenia żeliwa?
- Nie zostawiaj żeliwa do namaczania! Długotrwały kontakt z wodą sprzyja powstawaniu rdzy.
- Unikaj metalowych narzędzi czyszczących. Mogą uszkodzić powierzchnię i naruszyć warstwę ochronną.
- Nie używaj dużych ilości detergentów. Mogą wypłukać tłuszczową powłokę powstającą w wyniku procesu sezonowania, obniżając właściwości nieprzywierające naczynia.
- Nie przechowuj wilgotnych naczyń. Przed odstawieniem żeliwo musi być całkowicie suche i zabezpieczone cienką warstwą oleju.
Co nauka mówi o wyjątkowości żeliwa?
Żeliwo ma zdolność do akumulacji ciepła dzięki wysokiej gęstości i specyficznej strukturze molekularnej. To sprawia, że naczynia te równomiernie rozprowadzają ciepło, idealnie nadając się do smażenia, pieczenia i duszenia potraw. Warstwa ochronna, tworzona w procesie sezonowania, to nic innego jak cienka warstwa polimeryzowanego oleju, która wnika w mikroskopijne pory żeliwa, czyniąc powierzchnię gładką i odporną na przywieranie.
Czytaj też:
Czyściłam stalowy zlewozmywak chlorem, ale już nigdy tego nie zrobię. Zobacz, czym to grozi!Czytaj też:
Tylko dwa składniki, a stalowa lodówka lśni jak nigdy dotąd! Przepis na domowy płyn do czyszczenia