Zaprojektowane przez pracownię WXCA, muzeum stanowi serce nowoczesnego kompleksu kulturalnego na Cytadeli Warszawskiej i wyróżnia się unikatową architekturą, która zachwyciła międzynarodowych ekspertów. ULI Global Award, przyznawana od 1979 roku przez renomowaną organizację Urban Land Institute, uznawana jest za jedno z najwyższych wyróżnień w branży nieruchomości. Jury doceniło projekt nie tylko za walory architektoniczne, ale też za funkcjonalność, proekologiczne rozwiązania oraz korzystny wpływ na lokalną społeczność i rynek.
Muzeum Historii Polski. Za projekt odpowiada pracownia WXCA
Kamień to główny środek wyrazu tej realizacji
Przemieszczanie się pomiędzy poszczególnymi blokami funkcjonalnymi jest jak wciągające doświadczenie przepływania wewnątrz monolitycznej bryły
Minimalistyczna bryła muzeum przypomina ociosany kamienny blok
Motywy z polskiej tradycji architektonicznej stanowią integralną część projektu
Symbolika architektoniczna, która przemawia do każdego zwiedzającego
Dla WXCA zdobycie tej nagrody to kolejny sukces w międzynarodowych kręgach architektonicznych. Kilka miesięcy wcześniej Muzeum Historii Polski trafiło na listę „World’s Most Beautiful Museums 2024” w ramach nagrody Prix Versailles. Jurorzy Prix Versailles docenili „kamienny monolit historii” – koncepcję, w której fasada muzeum przywodzi na myśl ułożone warstwy marmuru, co odzwierciedla różnorodność procesów historycznych. „Misja muzeum została subtelnie wyryta na ścianach kamiennego monolitu Muzeum Historii Polski. (…) Goście mogą wyczytać misję muzeum na jego fasadzie” – uzasadnili werdykt członkowie jury, odnosząc się do dekoracyjnych reliefów, które nawiązują do tradycji architektonicznej i kulturowej.
Przestrzeń dialogu i edukacji na Cytadeli Warszawskiej
Nowa siedziba muzeum nie jest tylko przestrzenią wystawienniczą. Poza salami ekspozycyjnymi znajduje się tam audytorium, sala kinowo-teatralna, biblioteka, sale konferencyjne i warsztatowe, a także punkty gastronomiczne i taras z widokiem na Warszawę. Jak podkreśla architekt Krzysztof Budzisz z WXCA: „Parter muzeum przyjął formę otwartą – bez prostej, linearnej ścieżki doświadczania wnętrza. Można być wiele razy w tym obiekcie, za każdym razem robiąc coś innego (…)”. Projekt wnętrza zakłada pełną swobodę w odkrywaniu przestrzeni, odpowiadając na potrzeby współczesnych instytucji kultury, które pełnią funkcje zarówno edukacyjne, jak i społeczne.
Wspólne miejsce historii i kultury – o urbanistycznym znaczeniu Cytadeli
W koncepcji WXCA nieprzypadkowo pojawia się motyw historyczny Cytadeli Warszawskiej. Historyczne znaczenie tego miejsca zostało symbolicznie przywrócone w projekcie muzealnym. W 2023 roku, wraz z otwarciem Muzeum Historii Polski i Muzeum Wojska Polskiego, teren Cytadeli został udostępniony publiczności, tworząc przestrzeń wspólnotową w formie „parku muzeów”. Budynki rozmieszczono z uwzględnieniem XVIII-wiecznego układu, kiedy Cytadela służyła Gwardii Pieszej Koronnej. „Chcieliśmy przypomnieć o doniosłej tradycji tego miejsca sprzed czasów carskiej fortecy”, wyjaśniają projektanci. Pracownia WXCA jest również odpowiedzialna za koncepcję odbudowy zespołu budynków z pałacem Saskim w Warszawie. Przeczytajcie wywiad na ten temat z Martą Sękulską-Wrońską, jedną z założycielek pracowni: Nie można po wsze czasy epatować pustką!.
Kompleks muzealny w Cytadeli Warszawskiej, projekt WXCA
Muzeum Historii Polski i Muzeum Wojska Polskiego w warszawskiej Cytadeli to jedna z najnowszych realizacji pracowni WXCA. – Układ urbanistyczny nawiązuje do koszar Gwardii Pieszej Koronnej, dumy warszawiaków, a nie do czasów carskich, gdy działy się tu straszne rzeczy – mówi architekt Marta Sękulska-Wrońska z WXCA. – Mieszkańcy, oprócz muzeów, zyskali park, a my przypomnieliśmy to, co w historii naszego kraju było dobrego.
Na razie powstały dwa budynki – wzdłuż Wisły znajduje się siedziba Muzeum Historii Polski z tarasem na dachu, z którego roztacza się fantastyczny widok na miasto, natomiast do dawnego placu manewrowego przylega budynek Muzeum Wojska Polskiego z rdzawą elewacją, której wzór nawiązuje do oficerskich pagonów. Planowana jest budowa jeszcze jednego budynku po drugiej stronie placu. Całość ma wyglądać jak na wizualizacji.
Muzeum Powstania Wielkopolskiego 1918-1919, projekt WXCA
– Nasza architektura jest nośnikiem wartości wspólnych dla całego społeczeństwa - mówi Marta Sękulska-Wrońska. – Na przykład w Muzeum Powstania Wielkopolskiego w Poznaniu, którego budowa niedawno się rozpoczęła, jest ona czytelna już w pierwszym ujęciu. Mamy plac, a więc ideę gromadzenia się i jedności. Gdy wchodzimy dalej, pogłębiamy tę myśl.
Polski Pawilon na Expo 2020, projekt WXCA
Expo to budynek inny od pozostałych, bo tu nie opowiadamy o historii, ale o teraźniejszości: komunikujemy, że jesteśmy częścią świata i mamy na niego wpływ, a także – zapraszamy do Polski! Chodziło też o to, żeby obiekt był widoczny, ale jednocześnie, aby był zgodny z naszą tożsamością. Obok stoi budynek Korei, na zdjęciu widać jego spokojniejszą część, jednak z drugiej strony non stop pulsował światłem. I w pewnym momencie, a było to już pod koniec projektowania, nasz zleceniodawca mówi: „Skoro sąsiadujemy z Koreą, to też musimy błyszczeć”. Odpowiedzieliśmy, że nie, musimy być sobą, przecież nie mamy takiej samej tożsamości jak Korea. Jesteśmy inni i to jest wspaniałe.
Muzeum Książąt Lubomirskich we Wrocławiu, projekt WXCA
Muzeum Książąt Lubomirskich wypełni lukę w sercu Starego Miasta we Wrocławiu. – Tu wszędzie jest bardzo gęsta zabudowa, a ta pusta działka od lat straszy – mówi Marta Sękulska-Wrońska. – W takich miejscach zagęszczanie miasta jest konieczne.
Pole Mokotowskie w Warszawie już się zazieleniło, projekt WXCA
– Pole Mokotowskie to lokalny patriotyzm i wsłuchanie się w potrzeby użytkowników – mówi Marta Sękulska-Wrońska. – Jako mieszkańcy Warszawy, całkiem prywatnie, wzięliśmy udział w warsztatach Charette (warsztaty Charette to intensywne, kilkudniowe sesje z zaangażowanymi interesariuszami, które mają na celu wypracowanie i przedstawienie wspólnej koncepcji zagospodarowania obszaru. To tzw. „metodologia skutecznego wdrażania zrównoważonej urbanistyki” – przyp. red.). Później, kiedy został już rozpisany konkurs na modernizację Pola Mokotowskiego, czuliśmy morfologię parku, wiedzieliśmy, że poszczególne grupy użytkowników stworzyły sobie w nim własne enklawy. Każda ma inną energię i inną funkcję – w jednym miejscu rozkłada się grille, w innym uprawia jogę czy wyprowadza psy na spacer. Staraliśmy się zawrzeć to w naszym projekcie – dodaje architektka.
Centrum Sztuki i Nauki o Drewnie Xylopolis w Wasilkowie koło Białegostoku, projekt WXCA
Centrum Sztuki i Nauki o Drewnie Xylopolis będzie nowoczesnym obiektem kultury łączącym funkcje edukacyjne, wystawiennicze i rekreacyjne. Rozrzeźbiona bryła, której pierwowzorem był wielokrotnie nagradzany Pawilon Polski na Expo 2020 w Dubaju, ma stanowić eksponat w przestrzeni, a zarazem – jako element krajobrazu – doświadczaną różnymi zmysłami, immersyjną scenerię dla aktywności programowej Xylopolis i żywej praxis kultury Podlasia. Jak zapowiadają reprezentanci władzy samorządowej, powstanie siedziby Xylopolis to projekt strategiczny dla regionu, a jego zadaniem będzie zarówno stworzenie ośrodka kultury i edukacji integrującego lokalną społeczność, jak i promowanie tradycji, natury oraz marki Podlasia w Polsce i Europie.
Globalne uznanie – Muzeum Historii Polski jako wzór współczesnego muzealnictwa
Do tegorocznej edycji ULI Global Awards for Excellence zgłoszono 109 projektów z trzech regionów świata, z których wybrano 27 finalistów. Jury doceniło także aspekt ekologiczny oraz edukacyjny Muzeum Historii Polski, uznając je za wzór placemakingu (idea ta wywodzi się z przekonania, że wartość miejsca jest konstruowana w procesie interakcji społecznych) i centrum o istotnym znaczeniu dla mieszkańców i turystów. „Muzeum Historii Polski wykazuje się doskonałością we wszystkich obszarach: od wyrazistej architektury po zrównoważony rozwój i szeroki program edukacyjny”, podkreślają członkowie jury.
Zespół autorski WXCA: Szczepan Wroński, Paweł Grodzicki, Krzysztof Budzisz, Marta Sękulska-Wrońska, Katarzyna Billik, Rafał Boguszewski, Kamil Cedzyński, Anna Dobek, Małgorzata Gilarska, Beata Głaz, Marcin Jurusik, Michał Kasprzyk, Ludwik Kaizerbrecht, Marcin Kruk, Paulina Kucharska, Michał Lipiec, Anna Majewska, Krzysztof Marciszewski, Adam Mierzwa, Mariusz Niemiec, Magdalena Nowak, Magdalena Julianna Nowak, Barbara Płonczyńska, Zuzanna Rosińska, Michał Staniszewski, Łukasz Szczepanowicz, Kajetan Szostok, Krystian Tomczyk, Paweł Wolanin, Michał Żurek, Paweł Słupski, Michał Kalinowski.
Czytaj też:
W Poznaniu ruszyła budowa Muzeum Powstania Wielkopolskiego 1918-1919. Zobaczcie, jak będzie wyglądało!Czytaj też:
Rozmowa z Martą Sękulską-Wrońską i Michałem Kempińskim o placu Pięciu Rogów