Muzeum Powstania Wielkopolskiego powstanie obok Wzgórza Świętego Wojciecha i ponad 800-letniej świątyni pod jego wezwaniem. Nowa placówka pomieści przestrzenie ekspozycyjne poświęcone pamięci o patriotycznym zrywie oraz zwycięstwie Wielkopolan. Architekci z pracowni WXCA wykreowali także przestrzeń publiczną dla współczesnych mieszkańców Poznania, gdzie będą mogli spędzać czas, nawet jeśli do muzeum akurat nie zajrzą.
Muzeum Powstania Wielkopolskiego – na czym polega jego koncepcja?
Za projekt siedziby Muzeum Powstania Wielkopolskiego 1918-1919 odpowiada pracownia architektoniczna WXCA, która w portfolio ma takie realizacje jak Muzeum Miejsce Pamięci Palmiry oraz Muzeum Historii Polski i Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie. Architekci WXCA zwyciężyli konkurs na koncepcję architektoniczno-urbanistyczną poznańskiej placówki w 2019 roku – została wybrana spośród 56 zgłoszonych prac. Jury doceniło projekt WXCA m.in. za propozycję włączenia w siedzibę Muzeum publicznej przestrzeni dla mieszkańców Poznania oraz wrażliwości na historyczny kontekst przestrzenny.
Poznańskie muzeum wokół miejskiej agory
Architekci z pracowni WXCA są przekonani, że współczesne muzeum powinno być nie tylko miejscem opowiadania o historii, ale też przestrzenią aktywnego dialogu – miejscem nowych interakcji i relacji społecznych. Dlatego też jako centralny element całego założenia zaproponowali publiczny plac, wokół którego są cztery pawilony muzealne o zróżnicowanej wielkości.
– Proponując taki układ przestrzenny, przypominamy o początkach naszego państwa, o grodach i osadach, w których tworzyły się pierwsze społeczności – opisuje architekt Adam Mierzwa, współautor projektu.
Formę muzeum z okrągłym, otwartym placem w jego centralnej części pomyślano więc zarówno jako przestrzeń pamięci o wiekopomnym zwycięstwie Wielkopolan – źródłem którego było właśnie współdziałanie – jak i miejsce demokratycznej wymiany idei i opinii dla współczesnej społeczności mieszkańców Poznania.
Surowy kamień na pamiątkę pierwszych budowli na ziemiach polskich
Architektom zależało, by muzeum było nowoczesne, ale nie rywalizowało z zabytkową tkanką miejską. Dlatego siedziba Muzeum składa się z kilku mniejszych brył połączonych częścią podziemną. Układ urbanistyczny czterech niezależnych od siebie bloków zakreśla osie komunikacyjne i widokowe – z ekspozycją historycznego krajobrazu Wzgórza Świętego Wojciecha. Rozdzielenie siedziby muzeum na mniejsze bryły pozwala zarówno na zachowanie zieleni wokół, jak i podkreślenie roli bezpośredniego świadka historii, jakim jest kościół św. Wojciecha.
Galeria:
Muzeum Powstania Wielkopolskiego 1918-1919, projekt WXCA
Z zewnątrz bloki muzealne wykończone zostaną kamieniem – w niższych partiach surowym, który ma przywoływać pamięć o pierwszych budowlach na ziemiach polskich, natomiast elewacje kolejnych kondygnacji będą gładkie, co symbolicznie przeniesie nas do czasów współczesnych.
Spadowe dachy budynków architekci zaprojektowali jako „piątą elewację”, a ich zróżnicowana wysokość oraz nachylenie dodatkowo eksponować będą perspektywę w kierunku wzgórza. Na poziomie parteru architekci zaproponowali sporych rozmiarów przeszklenia, dzięki którym muzeum wychodzi na plac, a tym samym – także na miasto.
Debaty i koncerty na okrągłym placu
Wewnątrz bloków funkcjonalnych oraz w podziemnej części Muzeum pomieszczą się przestrzenie wystawy stałej, wystaw czasowych, sala audytoryjna, biblioteka, pomieszczenia do konserwacji muzealiów, pomieszczenia techniczne oraz miejsca pracy dla pracowników instytucji. Formuła centralnego placu miejskiego otwartego na otaczające go przestrzenie publiczne pozwala na aranżację różnych aktywności. Na co dzień może być on miejscem wypoczynku dla gości i pracowników placówki jako przedłużenie holu głównego z foyer sali konferencyjnej z przestrzenią gastronomiczną czy też foyer wystawy czasowej.
Funkcję wypoczynkową ma wspierać centralna instalacja w postaci mgły wodnej tworząca „obraz wodny”. Plac jest naturalnym miejscem do organizacji wykładów, koncertów, spotkań, a jego okrągły kształt umożliwia zgromadzenie publiczności wokół sceny. Również zimą przestrzeń może zapewnić dużo atrakcji, może się tam znaleźć np. lodowisko. Jest to zresztą długa tradycja tego miejsca, które od 50 lat funkcjonuje w świadomości mieszkańców właśnie w tej formie. Koncepcja przewiduje również utworzenie ogólnodostępnego parku dla mieszkańców z zachowaniem jak największej liczby drzew na terenie.
– Jak zwykle w tego typu skomplikowanych projektach obiektów użyteczności publicznej musieliśmy połączyć różne funkcje oraz potrzeby, a w tym wszystkim pamiętać o kontekście miejsca i głównej misji muzeum – podsumowuje architekt Szczepan Wroński z WXCA.
Zespół WXCA: Szczepan Wroński, Marta Sękulska-Wrońska, Małgorzata Dembowska, Krzysztof Moskała, Aleksandra Adamczyk, Paweł Grodzicki, Adam Mierzwa, Piotr Łosek, Agnieszka Radziszewska, Angelika Drozd, Elżbieta Leoniewska, Zuzanna Wodowska, Maria Mainardi, Izabela Rendzner.
Czytaj też:
Nagroda dla WXCA za projekt Akademii Muzycznej im. Krzysztofa Pendereckiego w KrakowieCzytaj też:
Milusin Piłsudskiego – historia o tym, jak saperzy dwór budowali