Ten domowy oprysk z jodyny ratuje pomidory, ogórki i truskawki. Ogrodnicy nie chcą już niczego innego!

Domowe środki ochrony roślin zyskują na popularności – nie tylko dlatego, że są tanie i łatwo dostępne. Coraz więcej ogrodników amatorów sięga po sprawdzone, niesyntetyczne rozwiązania. Jednym z nich jest oprysk z jodyny – preparat znany z domowych apteczek, który, odpowiednio przygotowany, może znacząco ograniczyć występowanie chorób grzybowych i bakteryjnych u roślin warzywnych, ozdobnych i owocowych.

Co to jest jodyna i jak działa?

Jodyna to alkoholowy roztwór jodu cząsteczkowego (I₂), stosowany przede wszystkim do odkażania skóry. W ogrodnictwie wykorzystuje się jej właściwości przeciwbakteryjne i grzybobójcze. Jod, jako mikroelement, uczestniczy również w niektórych procesach metabolicznych roślin, choć nie jest pierwiastkiem niezbędnym (wg klasyfikacji podstawowych makro- i mikroelementów).

W niskim stężeniu – kilku miligramów jodu na litr – substancja ta może:

• hamować rozwój grzybni,
• dezaktywować bakterie i zarodniki patogenów,
• stymulować odporność roślin (efekt uboczny, obserwowany empirycznie).

Badania naukowe potwierdzają skuteczność jodu w zwalczaniu patogenów roślinnych, szczególnie przy zastosowaniach dolistnych lub doglebowych.

Czytaj też:
Zapylają lepiej niż pszczoły, pracują w chłodzie i można je kupić! Trzmiele do pomidorów to hit sezonu

Przepis na domowy oprysk z jodyny

Do przygotowania skutecznego oprysku ochronnego potrzebne są:

• 1 litr wody (najlepiej deszczówki),
• 1 płaska łyżeczka mąki ziemniaczanej,
• 3 ml 10% octu spirytusowego,
• 2 ml aptecznej jodyny.

Składniki należy dokładnie wymieszać i delikatnie podgrzać do momentu lekkiego zgęstnienia, co umożliwia uwolnienie skrobi z mąki – pełni ona funkcję adiuwanta, czyli substancji przedłużającej działanie i przyczepność cieczy.

Uwaga: gotowy preparat należy zużyć tego samego dnia. Jod jest niestabilny w roztworach wodnych i w temperaturze pokojowej ulega szybkiemu rozkładowi.

Na co pomaga oprysk z jodyny?

Zabieg wykazuje dużą skuteczność w ograniczaniu występowania:

• Mączniaka prawdziwego – na dyniowatych, różach, porzeczkach,
• Zarazy ziemniaczanej (Phytophthora infestans) – u pomidorów i ziemniaków,
• Zgorzelowych chorób korzeni i łodyg – szczególnie u truskawek, fasoli, marchwi.

Regularne stosowanie oprysku w okresach wysokiej wilgotności (np. po deszczach lub w czasie upałów z intensywnym podlewaniem) może ograniczyć ryzyko infekcji i poprawić kondycję roślin.

Czytaj też:
Nie wszystkie rośliny lubią gnojówkę z pokrzyw. Sprawdź, którym służy, a którym szkodzi!

Jak i kiedy stosować oprysk z jodyny?

Zabieg należy przeprowadzać rano lub wieczorem, unikając pełnego słońca. Dyszę opryskiwacza najlepiej ustawić na drobną mgiełkę. Ilość cieczy na roślinę zależy od jej wielkości:

• pomidory/ogórki – 0,5 l na roślinę,
• porzeczki – 200 ml,
• róże – 50 ml.

Preparatu nie należy stosować na bardzo młodych lub osłabionych roślinach bez wcześniejszego przetestowania (np. na jednym liściu). Zaleca się powtarzanie oprysków co 14–21 dni, a w okresach silnego ryzyka infekcji – nawet co 7–10 dni.

Oddziaływanie na glebę, organizmy pożyteczne i środowisko

W niskich stężeniach oprysk z jodyny nie powoduje trwałych zmian w glebie – pierwiastek ten ulega stosunkowo szybkiemu rozkładowi i nie gromadzi się w nadmiernych ilościach. Jednak jego obecność może czasowo ograniczyć populację mikroorganizmów glebowych, zarówno patogennych, jak i korzystnych (np. bakterii z rodzaju Rhizobium).

Z tego względu:

• Nie należy stosować oprysku częściej niż raz na 7 dni,
• Wskazane jest podlewanie nim tylko wybranych roślin, a nie całej powierzchni ogrodu.

Co ważne, brak jest dowodów na toksyczność jodu dla owadów zapylających w niskim stężeniu, jednak nie zaleca się opryskiwania kwiatów w pełni kwitnienia. Przeczytaj więcej o jodynie i pelargoniach.

Rośliny najlepiej reagujące na oprysk z jodyny

Efektywnie chronione są:

• Pomidory i papryka (zwłaszcza uprawiane pod osłonami),
• Ogórki, dynie i cukinie (narażone na mączniaka),
• Truskawki (ochrona przed zgorzelą korzeni),
• Czarne i czerwone porzeczki (profilaktyka infekcji grzybowych),
• Róże parkowe i rabatowe (zapobieganie chorobom liści).

Preparat bywa też stosowany do zaprawiania nasion fasoli, marchwi i pietruszki, by ograniczyć rozwój Fusarium i Pythium. Przeczytaj więcej o fuzariozie papryki.

Czy jodyna może szkodzić roślinom?

Tak – jeśli zostanie zastosowana w nadmiarze lub w zbyt silnym stężeniu. Objawami fitotoksyczności są:

• brunatne plamy na liściach,
• oparzenia tkanek,
• zahamowanie wzrostu.

Nie wolno przekraczać rekomendowanego dawkowania (2 ml jodyny na 1 litr roztworu). Opryski pod osłonami należy wykonywać przy otwartych wietrznikach, najlepiej o świcie, unikając intensywnego światła słonecznego.

Naturalna broń w rękach ogrodnika

Oprysk z jodyny to niezwykle użyteczne narzędzie w walce z chorobami grzybowymi i bakteryjnymi, szczególnie w przydomowych i ekologicznych ogrodach. Działa skutecznie, jest tani i nietrudny do przygotowania, a przy zachowaniu ostrożności – bezpieczny dla roślin i środowiska.

To rozwiązanie, które doskonale wpisuje się w aktualne trendy ogrodnictwa zrównoważonego i jest zgodne z potrzebami współczesnych ogrodników – zarówno początkujących, jak i zaawansowanych.

Czytaj też:
Spryskaj, zanim pomidory zaatakuje zaraza. Czy jodyna naprawdę działa? Wyjaśniamy bez mitówCzytaj też:
Czarne plamy na pomidorach – co to za choroba i jak ją zwalczyć?